دکتر وحید رضا حکمت

  • جراح و متخصص چشم
  • فوق تخصص گلوکوم

سوابق تحصیلی:

  • پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال 1377 لغایت 1384
  • تخصص چشم دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال 1385 لغایت 1389
  • فلوشیپ گلوکوم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از سال 1394 لغایت 1395

مهارت ها:

  • جراحی آب مروارید (کاتاراکت)
  • لیزیک
  • بلفاروپلاستی
  • جراحی آب سیاه (گلوکوم)

اطلاعات تماس:

آدرس روزهای معاینه تلفن
تهران، ضرابخانه، خیابان فرخی یزدی، نبش خیابان ششم، پلاک 44، طبقه سوم
آدرس مطب روی نقشه		 یکشنبه و سه شنبه

ساعت 4 تا 7 عصر 		02126713432

09120542586
بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نگاه شنبه ساعت 4 تا 6 عصر

پنجشنبه ساعت 9 تا 11 صبح		 02191311479

جهت جراحی زیبایی پلک (بلفاروپلاستی) با این شماره تماس بگیرید:

تلفن همراه: 09386002377

تازه ها

دسته: دانستنیهای چشم

Strabismus (چشم چپ) که چشم‌های چلیپائی Crossed eyes هم می‌گویند و به دو صورت است یک اسوتروپیا esotropia که نوع شایع استرابیسم در بچه‌ها است که در آن یک یا هر دو چشم ممکن است به طرف داخل (بینی) و به سوی یکدیگر چرخش کنند و ممکن است منجر به دوبینی (یک تصویر را دو تصویر ببیند) یا تنبلی چشم شود و دیگری اکسوتروپیا (wall-eye) exotropia که در آن یکی یا هر دو چشم ممکن است به طرف خارج چرخش کنند که ممکن است دوبینی یا سایر انواع استرابیسم و اختلالات دید ایجاد شود.
استرابیسم، دریک خط قرار نداشتن چشم‌ها (ناقرینه‌گی misalignment) بیشتر بچه‌هایی را دچار می‌کند که دوربین هستند (Hyperopia= Farsighted) از نوع اسوتروپیا و چون نمی‌توانند روی اشیای نزدیک تطابق کنند به این نارسایی مبتلا می‌شوند. در نوع اکسوتروپیا بیشتر بچه‌هایی دچارمی‌شوند که بر عکس نوع اول نزدیک بین هستند (Myopia= nearsighted) و برای دیدن راه دور باید تطابق کنند و به علاوه مواقعی که خسته یا مریض هستند و یا در حالی که بیدار هستند، خواب و خیال می‌کنند چشم آنها آسیب می‌بیند (reverie=daydream).

در دید طبیعی که چشم‌ها سالم هستند (emmetropia) و با هر دو چشم یک نقطه هدف‌گیری می‌شود، در مرکز بینایی، مغز برای تصویر معینی هر دو چشم را مثل هم در نظر می‌گیرد و یک نوع دستور دید صادر می‌کند ولی در بچه‌یی که استرابیسم دارد ممکن است مغز چشم معیوب را ندیده بگیرد و در درجه اول به چشم سالم توجه کند و در نتیجه تصویری که به دست می‌آید depth perception نیست (یعنی قضاوت از نظر فاصله‌ی اشیاء و روابط بین آنها دقیق نیست) و تصاویر سطحی هستند و عمق ندارند و به علاوه مجرای عصبی که بین مغز و چشم‌ها نامتقارن قرار گرفته‌ نمی‌تواند کارش را به درستی انجام دهد، دید در چشم نامتقارن به طور کامل رشد نمی‌کند و به شدت دچار نقیصه می‌شود که اصطلاح تنبلی چشم(amblyopia) به کار می‌رود که به درمان سریع قبل از ۶ سالگی نیاز دارد تا از دائمی شدن این پدیده جلوگیری شود. گهگاه استرابیسم در بالغان هم پیدا می‌شود ولی ازآنجا که مجرای عصبی بین چشم و مغز دیگر در بالغ رشد کافی کرده است، تنبلی چشم عارض نمی‌شود و در عوض احتمالاً دید دوبل ایجاد می‌شود (دیدن یک تصویر در ۲ مورد مجزا).

● شیوع و علل:

استرابیسم اختلال شایعی است که در ۴% بچه‌های آمریکایی وجود دارد و در پسرها و دخترها به طور مساوی ظاهر می‌شود و ممکن است یک مشکل خانوادگی شود اگر چه در میان بستگان بسیاری از این افراد چنین مشکلی وجود ندارد.
متأسفانه از نظر زیبایی بسیار رنج آور است و این بچه‌ها چه در سنین دبستانی و چه در شرایط دانشگاهی مورد بی‌مهری اطرافیان قرار دارند و مخصوصاً کمتر خانواده‌یی در شرایط ازدواج این معلولیت، را ندیده می‌گیرند. در بچه‌هایی که استرابیسم دارند اختلالات دیگری که نشانه‌ی‌ وجود ضایعه‌یی در مغز است دیده می‌شود از جمله سربرال پالسی (ضایعه‌یی در مغز که در جنین، در زمان تولد و مدت کوتاهی بعد از تولد پیش می‌آید و علائم آن عدم هماهنگی در عضلات و صحبت کردن و همین استرابیسم است)، سندرم Down (مونگولیسم یا تری‌زومی ۲۱ که یک اختلال مادرزادی است و بچه ‌عقب ماندگی‌روانی مختصر یا شدید دارد و دیگر علائم آن همین استرابیسم، کله‌ی پهن و کوچک و دست‌های پهن با انگشت‌های کوچک است) و هیدروسفالی.
استرابیسم خوب شدنی خود به ‌خود (Convergent Strabismus) بیشتر استرابیسم‌ها از نوعی است که یک چشم به طرف داخل چرخیده است.

چشم‌های یک نوزاد ممکن است مستقلاً در بدو تولد چرخش داشته باشند ولی تا ۳، ۴ ماهگی متقارن می‌شوند و تا ۶ ماهگی بچه می‌تواند با هر دو چشم هم برای دید دور تمرکز کند (Focus & align)َ.

● درمان استرابیسم:

باید همیشه در بچه‌ها، حتی وقتی خیلی کوچک هستند، هرچه زودتر درمان کرد که مبادا به صورت یک نارسایی دائمی درآید و خطر از دست رفتن بینایی و عدم تطابق پیش آید (misalignment) برای درست شدن اسوتروپیا (چرخش یک چشم به داخل) ممکن است عینک داده شود، قدرتی که در شیشه‌ی عینک وجود دارد به رفلکس برقرار شده فرصت می‌دهد تا ریلاکس شود و چشم کمتر به داخل چرخش کند. گاهی یک منشور(Prism) در داخل عدسی عینک قرار داده می‌شود تا به اصلاح این نقیصه کمک شود (منشور یک جسم شفاف به صورت چند وجهی است که دسته‌های‌اشعه را منعکس می‌کند). تمرین برای قوی سازی عضلات چشم و آوردن چشم به حالت متقارن پیشنهاد شده است ولی ارزش کمی برای درمان دارد. در بعضی موارد سم بوتولینیوم تیپ A (بوتوکس) در داخل عضله‌ی چشم تزریق می‌شود که به طور موقت عضله‌ را فلج می‌کند و به عضله‌ی مقابل فرصت می‌دهد تا توانش زیادتر شده و چشم را به جای درست خود برگرداند (بوتوکس در طی چند هفته اثرش از بین می‌رود ولی تغییر برای قرینه شدن چشم‌ها ممکن است دائمی شود).
بسیاری از اشخاصی که استرابیسم دارند به ترمیم به صورت جراحی نیاز دارند. جراحی در بچه‌ها زیر بیهوشی عمومی و در اتاق عمل بیمارستان صورت می‌گیرد ولی در بزرگسال‌ها با بیهوشی موضعی و در مراکز درمانی سرپایی امکان پذیراست.
عمل ساده‌یی است که جراح با یک برش به عضلاتی که حرکت کره‌ی‌ چشم را کنترل می‌کنند دسترسی پیدامی‌کند و پوزیشن آنها را تغییر می‌دهد تا چشم به وضع نرمال درآید. بسته به شرایط شخص، یک چشم و یا هر دو چشم دستکاری می‌شود.
بهبودی بعد از عمل سریعاً صورت می‌گیرد و بیشتر افراد در عرض چند روز فعالیت‌های روزمره‌ی خود را از سر می‌گیرند. برای بعضی‌ها بعد از جراحی عینک هم داده می‌شود و در مواردی ۲ تا ۳ مرتبه جراحی ضرورت پیدا می‌کند تا چشم‌ها مستقیم نگهداشته شوند.
درمان استرابیسم از هر جهت از جمله سالم سازی دید و زیبایی و پذیرفته شدن شخص در اجتماع مخصوصاً برای ازدواج و ارجاع پست‌های بزرگ بسیار اثر بخش است و اگر به محض مسلم شدن وجود استرابیسم و در همان دوران کودکی درمان و جراحی صورت گیرد به احتمال زیاد دید کاملاً طبیعی به شخص برگردانده می‌شود.

● Amblyopia تنبلی چشم:

به سازمان‌های بهداشتی درمانی باید خدا قوت بگوئیم که با صرف وقت و هزینه‌ی‌ زیاد در سراسر مملکت اقدام به تشخیص و درمان بچه‌ها قبل از ۶ سالگی کرده است، درمان که خرجی ندارد و فقط چشم‌ سالم را باید به مدت طولانی و گاهی ۲، ۳ سال بسته نگهداشت(Paching) ولی تشخیص گاهی بسیار مشکل و دقیق است که اقدام شده است (خیلی‌ها هنوز هم باور ندارند که چنین کار با ارزشی صورت گرفته باشد!).
دید کم و ضعیف در یک چشم که ناشی از نارسایی در رشد طبیعی در دوران کودکی است را اصطلاحاً چشم تنبل می‌گویند که از غیر طبیعی شدن فونکسیونل و ساختمانی چشم بعد از تولد به وجود می‌آید. مرکز بینایی ‌مغز معمولاً از تولد تا ۵ تا ۶ سالگی رشد می‌کند و اگر تا آن موقع رشد نکند ممکن است پدیده‌ی دیدن برای همیشه نارسا شود. نوزاد می‌تواند ببیند ولی باید بتواند تمرکز کند و تصاویر را هماهنگ کند به قسمی که با هر دو چشم فقط یک تصویر و به صورت ۳ بعدی مشاهده شوند.

اگر دید یک چشم نارسا باچشم سالم متقارن نباشد عصبی که بین آن چشم و مغز ارتباط برقرارمی‌کند، ممکن است به خوبی رشد نکند و مغز تصمیم می‌گیرد که آن چشم آسیب دیده را ندیده بگیرد و فقط با چشم بهتر کار بکند و این روند تنبلی چشم یعنی نارسایی رشد طبیعی دید در چشم صدمه دیده را آشکار می‌کند.
مهم است که بدانیم تنبلی چشم مادرزادی نیست بلکه دردوران کودکی ایجادمی‌شود.
تنبلی چشم ممکن است بر اثر هر نوع بیماری که از تمرکز واضح (clear focusing) جلوگیری کند پیش بیاید. بیشترین علت تنبلی چشم استرابیسم است. سایر علل عبارتند از دور بینی، نزدیک بینی، و آستیگماتیسم که بیشتر در یک چشم شدیدتر است تاچشم دیگر. در موارد نادری پیر چشمی بر اثر آب مروارید (کاتاراکت، تاری عدسی چشم) پیش می‌آید.

● تشخیص:

به استثنای مواردی که استرابیسم به طور واضح دیده می‌شود، تشخیص تنبلی چشم ممکن است مشکل باشد. یکی از چشم‌های بچه را می‌بندیم و از او می‌خواهیم که فقط با یک چشم اشیایی را که جلوی چشم او حرکت می‌دهیم تعقیب کند.
اگر چشم سالم بسته باشد، بچه سعی می‌کند که پوشش (Patch) را از چشم سالم بردارد و اگر مانع بشویم بی‌تابی کرده گریه می‌کند زیرا با چشم تنبل نمی‌تواند خوب ببیند. بعد از این تست اصلی و اساسی معاینات بیشتری باید صورت گیرد تا معلوم شود چه اختلافاتی بین دید دو چشم وجود دارد.
تنبلی چشم بعد از ۹ سالگی معمولاً بهبودی پیدا نمی‌کند و در این صورت ضایعات برگشت ناپذیر دید در چشم ‌بیمار را خواهیم داشت و این قربانی‌ها که در یک چشم خود ضعف دیدن دقیق و تشخیص ابعاد اشیاء را دارند(Poor depth perception) اگر به هر دلیلی چشم سالم آنها آسیب ببیند برای همیشه از نعمت بینایی محروم می‌شوند.

● درمان تنبلی چشم:

درمان معمولاً بسیار امیدوار کننده است اگر قبل از ۶ سالگی شروع شود، بستن چشم سالم(Patching) به مدت طولانی به قسمتی که بچه‌ فقط با چشم تنبل زندگی کند.
در ضمن اصلاح بیماری‌های انکساری مخصوصاً آستیگماتیسم و درمان استرابیسم مخصوصاً باجراحی از اصول مهم درمان تنبلی چشم است. هشدار به پدر مادرها که مبادا تسلیم گریه و زاری‌های بچه بشوید. چشم ‌سالم بچه باید شاید چندین سال بسته بماند. بچه را با عقل‌تان دوست بدارید

 

بازدید: 3621

دسته: دانستنیهای چشم

● منظور از استرابیسم چیست؟

استرابیسم نوعی مشكل چشمی است كه در آن چشم ها وضعیت ناهمگونی نسبت به یكدیگر داشته و نگاه آنها به جهات مختلف است. این ناهمگونی ممكن است واضح بوده و یا آنكه صرفاً بعضی اوقات وجود داشته باشد. در حالیكه یك چشم مستقیماً به سمت جلو نگاه می­كند چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین چرخیده است. چشم چرخیده بعضی اوقات به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و بر عكس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج می­شود.
استرابیسم در میان گروه سنی اطفال مشكل شایعی بوده و در حدود ۴% كودكان دیده می­شود ولی ممكن است زمان بروز آن در سنین بالاتر نیز باشد. شیوع آن در پسر و دختر به یك نسبت بوده و گاهی ابتلا فامیلی دارد. با اینحال، بعضی از مبتلایان سابقه چنین مشكلی را در فامیل خود ذكر نمی­كنند.

● بینایی و مغز

با یك دید دو چشمی طبیعی، هر دو چشم به یك نقطه نگاه می­كنند. بخش بینایی مغز، دو تصویر رسیده را به صورت یك تصویر سه بعدی تركیب می­كند.
وقتی به علت استرابیسم یكی از چشم ها از موقعیت خود خارج می­شود، دو تصویر متفاوت به مغز ارسال می­گرد. در یك كودك خردسال، مغز چنین یاد می­گیرد كه تصویر چشم منحرف شده را نادیده گرفته و تنها تصویر چشم مستقیم یا چشم با دید بهتر را بپذیرد. این امر سبب از بین رفتن درك عمق و دید دو چشمی می­شود. بالغین كه دچار استرابیسم می­شوند اغلب بدان علت كه مغز توانایی پذیرش یا دریافت تصویر هر دو چشم را پیدا كرده است، دو بینی پیدا می­كنند. در این حالت مغز قادر به حذف تصویر چشم منحرف نخواهد بود. ولی متاسفانه در كودكان این اتفاق یعنی حذف تصویر چشم منحرف بسرعت رخ می­دهد.

● آمبلیوپی

قرارگیری طبیعی چشم ها در طی دوره كودكی امكان تكامل دید مناسب این سنین را فراهم می­سازد. قرارگیری غیر طبیعی مانند آنچه در استرابیسم دیده می­شود، سبب كاهش دید یا آمبلیوپی خواهد شد. مغز تصویر چشم بهتر را تشخیص داده و تصویر چشم ضعیف تر یا آمبلیوپیك را حذف می­كند. این موضوع تقریباً در نیمی از كودكان مبتلا به استرابیسم اتفاق می­افتد.

آمبلیوپی را می­توان با بستن چشم بهتر و تقویت و بهبود بینایی چشم ضعیف تر، درمان نمود. اگر آمبلیوپی در همان سالهای نخست زندگی تشخیص داده شود، درمان آن اغلب موفقیت آمیز خواهد بود ولی درصورتیكه درمان آن به تاخیر افتد، آمبلیوپی یا آفت دید وضعیتی دائمی پیدا خواهد كرد. قاعدتاً هر قدر آمبلیوپی زودتر درمان شود، دید بهتری تامین خواهد گردید.

● علل و علائم استرابیسم

به دیواره خارجی هر چشمی، شش عضله چسبیده است كه مسئولیت كنترل حركات چشم را بعهده دارند. در هر چشم، دو عضله چشم را به سمت راست یا چپ می­برند. چهار عضله دیگر مسئولیت حركت چشم به سمت بالا و پایین و یا كنترل حركات مورب چشم را بعهده دارند. برای تمركز هر دو چشم بروی یك نشانه مشخص، لازم است تمامی عضلات چشم با یكدیگر و با عضلات همكار چشم مقابل هماهنگ باشند. هر علتی كه در این هماهنگی اختلال ایجاد كند می تواند منجر به استرابیسم شود.
نقش كنترلی مغز نیر بر عضلات چشم از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین كودكان مبتلا به ابتلائات مغزی از قبیل فلج مغزی، عقب افتادگی مغزی، هیدروسفالی و تومورهای مغزی اغلب دچار استرابیسم می­شوند. هر عاملی كه منجر به كاهش بینایی شود مانند عیب انكساری، آب مروارید، صدمات چشمی و ...می­تواند عاملی برای استرابیسم باشد.
اصلی ترین علامت استرابیسم، در واقع چشمی است كه در جای خود قرار ندارد. گاهی طفل در نور آفتاب یك چشم خود را می بندد و گاه با كج كردن سر خود به یك موقعیت بخصوص تلاش می كند كه از هر دو چشم خود استفاده كند و گاه بصورت خستگی شدید چشم و سردرد در حین فعالیت چشمی و گاهی علایم فقدان یك دید عمق مناسب نیز دیده می شود. بالغینی كه دچار استرابیسم می شوند نیز اغلب از دوبینی شكایت می كنند.

● تشخیص

لازم است هر كودكی در طی دوره شیرخواری یا سنین قبل از مدرسه توسط پزشك خانواده، متخصص اطفال یا چشم پزشك معاینه و مشكلات احتمالی او تشخیص داده شود. این موضوع بویژه در مواردیكه عضو دیگری از خانواده مبتلا به استرابیسم یا آمبلیوپی است اهمیت بیشتری پیدا می كند. در شیرخواران اغلب درك اختلاف بین انحراف ظاهری دو چشم از استرابیسم واقعی مشكل است. در كودكان كم سن و سال بینی پهن و عریض و چین پوستی قسمت داخلی پلك سبب می شود كه در نگاه به چپ و راست چشم ها مخفی شده و بدین ترتیب منحرف بنظر برسند. این ظاهر استرابیسمی بتدریج و با رشد كودك بهبود می یابد و حال آنكه استرابیسم واقعی ارتباطی با رشد كودك ندارد و در این میان چشم پزشك بخوبی قادر به تمایز بین استرابیسم واقعی و كاذب است.

● درمان

اهداف درمان استرابیسم، حفظ دید، مستقیم كردن چشم ها و بازگرداندن دید دو چشمی است. بسته به علت استرابیسم، درمان ممكن است بصورت تجویز عینك، برداشتن كاتاراكت یا اصلاح سایر علل زمینه ای ایجاد انحراف و یا تغییر دادن موقعیت عضلات نامتعادل چشم باشد. بعد از انجام یك معاینه كامل چشمی شامل مطالعه دقیق قسمت های داخلی، چشم پزشك درمان مناسب اپتیكی، طبی یا جراحی را انتخاب خواهد نمود. اغلب بستن چشم بهتر جهت تقویت بینایی چشم آمبلیوپیك نیز ضروری خواهد بود.

● ایزوتروپی (انحراف چشم به داخل)

ایزوتروپی در واقع انحراف چشم ها به سمت داخل بوده و شایعترین نوع استرابیسم شیرخواران است. كودكان خردسال مبتلا به ایزوتروپی هیچگاه از هر دو چشم خود بطور همزمان استفاده نمی كنند.
در اكثر موارد برای تراز كردن چشم ها، تامین دید دو چشمی و اجتناب از افت دید دائمی، جراحی زودهنگام ضروری خواهد بود. جراحی در هر سنی ممكن است سبب بهبود دید جانبی شود.
در جریان جراحی، میزان نیروی عضلات در یك یا دو چشم تنظیم می­شود. مثلاً در جراحی ایزوتروپی، ممكن است عضله داخلی محكم تر را از چشم جدا نموده و مقداری عقب تر مجدداً به چشم وصل نمایند. این كار اثر كِشنده عضله را تضعیف نموده و امكان چرخش چشم به سمت خارج را فراهم می­سازد. بعضی اوقات نیز می­توان برای تسهیل حركت چشم به سمت خارج، عضله خارجی را كوتاهتر نموده و بدین ترتیب نیروی كِشنده آن را افزایش داد.

● ایزوتروپی تطابقی

ایزوتروپی تطابقی شكل شایع ایزوتروپی است كه بیشتر در كودكان دور بین سنین ۲ سال یا بالاتر اتفاق می­افتد. كودك در سنین پایین، قادر است برای جبران دوربینی خود، تلاش تطابقی خود را افزایش دهد ولی اینكار مشخصاً سبب انحراف چشم ها به سمت داخل می­شود. برای جبران ایزوتروپی تطابقی، به كودك عینك داده می­شود.
عینك تلاش تطابقی مزبور را كاهش داده و می تواند چشم ها را به وسط ­آورد. در برخی موارد استفاده از نوع بخصوصی از عینك های دو كانونی ضروری است (كه در شكل روبرو نشان داده شده است). و گاهی می توان از قطره ها یا پمادهای چشمی، و لنزهای مخصوصی بنام منشور (Prism) استفاده نمود. گاهی اوقات ورزشهای چشمی نیز به اصلاح این حالت در كودكان بزرگتر كمك می­كند.

● اگزوتروپی( انحراف چشم به خارج)

اگزوتروپی، یا انحراف چشم به سمت خارج، دیگر نوع شایع استرابیسم است. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می­افتد كه كودك روی شی ای در دور دست تمركز می­كند. اگزوتروپی اغلب متناوب (Intermittent) بوده و مخصوصاً بعد از چرت زدون، بیماری و یا خستگی كودك بروز می­كند. والدین اظهار می­دارند كه كودك در مقابل نور آفتاب یك پلك خود را جمع می­كند. گر چه عینك، ورزش چشمی یا منشور در این حالت نیز به كنترل چرخش چشم به سمت خارج كمك می­كند ولی در اكثر موارد لازم است نوعی عمل جراحی صورت گیرد.

● جراحی استرابیسم

هیچ گاه و در جریان هیچ نوع عمل جراحی، كره چشم از محل خود خارج نمی­شود. جراحی استرابیسم در واقع ایجاد برشی كوچك در بافت پوشاننده چشم است كه به چشم پزشك امكان می­دهد تا به عضلات زیرین این بافت دسترسی پیدا كند. اینكه كدام عضلات تحت عمل جراحی قرار گیرند بستگی به جهت چرخش چشم دارد. گاهی اوقات لازم است هر دو چشم تحت عمل جراحی قرار گیرد.
جهت عمل جراحی استرابیسم در اطفال، بیهوشی ضرورت دارد ولی جراحی بزرگسالان با بی حسی موضعی نیز امكان پذیر است.

بهبودی سریع است. فرد اغلب ظرف چند روز به فعالیتهای طبیعی­ اش بر می گردد. بعد از جراحی، گاهی استفاده از عینك یا منشور نیز ضرورت پیدا می­كند. گاهی اوقات ممكن است اصلاح انجام شده بیشتر یا كمتر از مقدار موردنظر باشد كه در آن صورت انجام عملی دیگر ضرورت خواهد یافت.
توصیه می­شود جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریعتر صورت گیرد زیرا شیرخوار به محض اینكه چشم هایش مستقیم شد امكان دید طبیعی و دید دو چشمی را پیدا خواهد كرد. از طرف دیگر لوچی چشم می­تواند بر اعتماد به نفس كودك نیز نقشی منفی داشته باشد.
همانند هر عمل جراحی، جراحی بر روی عضلات چشم نیز با خطراتی همراه است. این خطرات شامل عفونت، خونریزی و دیگر عوارض نادری است كه می­تواند به از دست دادن دید بیانجامد. با اینحال، جراحی استرابیسم معمولاً درمانی بی ­خطر و موثر است و در عین حال هیچگاه جای عینك و یا آمبلیوپ درمانی را نمی­گیرد.

●خلاصه

رشد كودك به خودی خود استرابیسم را درمان نمی­كند.
موثرترین زمان درمان استرابیسم، زمانی است كه كودك در سنین پایینی به سر می­برد.
مستقیم نمودن چشم­ها در هر سنی امكان پذیر است و در این جریان حداقل دید جانبی بهبود خواهد یافت.
درمان استرابیسم ممكن است بدون جراحی و با استفاده از قطره­های چشمی، تمرینات چشمی و یا عینك انجام گیرد.
در صورتیكه درمان جراحی لازم باشد، هرقدر در سنین پایین تری انجام شود شانس تامین دید دو چشمی بیشتر خواهد بود.

 

 

بازدید: 3519

دسته: دانستنیهای چشم

منظور از انكسار در واقع مسیری است كه شعاع‏های نورانی از روی اشیای موجود در میدان بینایی ما تا تشكیل تصویر واضحی در داخل چشم‏ها طی می‏كنند. سیستم بینایی چشم ما بعد از دریافت نور و پردازش شعاعهای نورانی بصورت امواج الكتریكی و سپس ارسال آن بسمت مغز، منجر به همان چیزی می‏شود كه ما به دیدن تعبیر می‏كنیم.

● عوامل مؤثر در انكسار نور و نمره چشم

شكل قرنیهT قدرت عدسی چشم و اندازه چشم عواملی هستند كه مسئول واضح بودن تصاویر اشیا بر روی شبكیه می‏باشند. برای اینكه فردی بدون عینك بتواند بینایی كاملی داشته باشد لازم است تمامی این اجزا در تناسب با یكدیگر باشند. در غیر اینصورت عیوب انكساری شامل نزدیک بینی ،دوربینی هیپروپی آستیگماتیسم و پیرچشمی ایجاد می‏شود.
عیوب انكساری با واحدی بنام دیوپتر اندازه‏گیری می‏شود. دیوپتر نشان‏دهنده میزان نمره عینك شماست. هرچه میزان دوربینی یا نزدیك‏ بینی بیشتر باشدT نسخه عینك شما نمره بالاتری دارد.

● دید ۱۰/۱۰ به چه معناست؟

دید بیماران با تابلویی شامل اندازه های مختلف حرف E در جهات مختلف اندازه‏ گیری می‏شود. دید طبیعی دید ۱۰/۱۰ است. یعنی چنین فردی در فاصله ۶ متری ردیف ۱۰/۱۰ را می بینید. دید ۱۰/۵ بدین معناست كه فرد حداكثر این ردیف را از فاصله ۶ متری می بینید در حالیكه یك فرد طبیعی این ردیف را در فاصله ۱۲ متری می بینید. بعبارت دیگر فردی با دید۱۰/۵ نصف یك فرد طبیعی دید دارد.

● نمره عینك

نمره عینك با ۳ عدد مشخص می‏شود: برای مثال شماره۱۸۰* ۵/۱ - ۵- نمره یك عینك است. عدد اول نشاندهنده میزان دوربینی یا نزدیک بینی است. علامت جلویی آن نشاندهنده نزدیک بینی علامت منفی) یا دوربینی (علامت مثبت) است. عدد دوم (۵۰/۱) نشاندهنده میزان آستیگماتیسم شماست. این عدد ممكن است با علامت مثبت یا منفی نوشته شود. عدد سوم (۱۸۰) محور آستیگماتیسم را نشان می‏دهد. برای مثال ۱۸۰ نشاندهنده افقی بودن محور آستیگماتیسم است. بنابراین شماره۱۸۰* ۵/۱ - ۵- بدین معناست كه بیمار نزدیک بینی متوسط و آستیگماتیسم متوسط در محور افقی دارد.

بازدید: 3267

دسته: دانستنیهای چشم

تنبلی چشم یا آمبلوپی (Amblyopia) که در حدود ۳% از افراد دیده می شود زمانی رخ می دهد که چشم در دوره کودکی دید طبیعی پیدا نکند. این اختلال که معمولا در یک چشم دیده می شود بدلیل اختلال دید چشم تنبل بر اثر عوامل مختلف نظیر عیوب انکساری (دوربینی، نزدیک بینی، یا آستیگماتیسم)، انحراف چشم (لوچی یا استرابیسم)، و یا عدم شفافیت مسیر بینایی (ناشی از عواملی نظیر آب مروارید، کدورت قرنیه، و یا افتادگی پلک) رخ می دهد. عدم وضوح تصویر در چشم بیمار و بهتر بودن تصویر ایجاد شده در چشم سالم سبب می شود تا مغز بین دو چشم، چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند و در واقع مسیر ارسال تصویر از چشم بیمار به مغز را مسدود و یا اصطلاحاً دید چشم بیمار را "خاموش" کند.


● علائم تنبلی چشم:

تنبلی چشم معمولاً در سنین زیر ۶ سال ایجاد شده و اغلب توسط والدین، معلمان، و یا پزشک کشف می شود. در سنینی که کودک قادر به بیان مشکلات خود می باشد ممکن است از ضعف بینایی، خستگی چشم و یا سردرد شکایت داشته باشد. اما در اغلب موارد کودک شکایتی ندارد و ممکن است علایم بیماری های مسبب تنبلی چشم نظیر انحراف چشم و کدورت های مسیر بینایی مثل آب مروارید و کدورت قرنیه منجر به تشخیص شوند. ولی زمانیکه تنبلی چشم ناشی از عیوب انکساری باشد تشخیص آن مشکل است زیرا کودکان به راحتی توسط چشم دیگر می بینند و کمبود دید در چشم بیمار را جبران می کنند. به همین دلیل والدین و معلمان باید به وضعیت دید کودکان توجه ویژه ای داشته باشند.


● درمان تنبلی چشم:

خوشبختانه تنبلی چشم در صورتیکه در زمان مناسب تشخیص داده شود براحتی قابل درمان است. درمان تنبلی چشم معمولاً بصورت بستن چشم سالم و وادار کردن مغز به دیدن با چشم تنبل است. این درمان ممکن است هفته ها و یا حتی ماه ها طول بکشد که البته چشم سالم باید به تناوب باز شود. در مواردی که تنبلی ناشی از عیوب انکساری است تجویز عینک یا لنز سبب وضوح تصویر در چشم معیوب و درمان تنبلی خواهد شد. مواردی نیز که تنبلی ناشی از انحراف چشم است با جراحی و اصلاح انحراف قابل درمان است. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که مسیر های بینایی تا سنین ۸ تا ۱۰ سالگی تکامل می یابند و درمان تنبلی چشم بعد از این سنین امکان پذیر نیست. بنابراین در صورتیکه چشم تنبل در سنین پایین درمان نشود بعد از سن ۱۰ سالگی در اکثر موارد هیچ درمانی نخواهد داشت و ممکن است منجر به از دست رفتن شدید دید در یک چشم شود.
برای جلوگیری از تنبلی چشم، کودک باید بعد از تولد در زایشگاه توسط متخصص کودکان و در سنین ۳ تا ۴ ماهگی و ۲ تا ۳ سالگی توسط چشم پزشک معاینه شود. خوشبختانه اخیراً در ایران طرحی برای جلوگیری از تنبلی چشم اجرا شده است که در آن کلیه کودکان مهد کودک ها و آمادگی به رایگان تحت معاینه قرار می گیرند. بنابراین توصیه می شود در صورتیکه کودک خود را نزد چشم پزشک نبرده اید و کودک شما در سنین کودکستان و آمادگی است با شرکت در این طرح از سلامت بینایی کودک خود اطمینان یابید.

بازدید: 5042

دسته: دانستنیهای چشم

برای اكثر مردم بهار فصلی زیبا و دلپذیر است. اما اگر هربار كه این فصل فرا می رسد دچار خارش و اشكریزش شوید و دیگران مرتباً از شما بپرسند كه چرا چشمتان قرمز شده است احتمالاً بهار برایتان چندان خوشایند نخواهد بود.

آلرژی های چشمی یكی از شایعترین علت های مراجعه به چشم پزشك است بطور متوسط از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر یك نفر در طول عمر خود دچار علائم حساسیت های چشمی می شود. علائم آلرژی چشمی در افراد مختلف متفاوت است و طیف وسیعی از علائم از سوزش و خارش خفیف تا علائم شدید و آزار دهنده و گاه خطرناك را در برمی گیرد. به علاوه، حساسیت های چشمی اغلب با سایر علائم آلرژی مثل تب یونجه (آبریزش از بینی) و حساسیت های پوستی (مثل درماتیت آتوپیك) همرا است. گرده گل ها و گیاهان، مو و كرك و پر حیوانات، داروها و لوازم آرایش نقش اساسی را در ایجاد آلرژی چشمی دارند. البته گاهی اوقات هم تحریك چشم ناشی از مواد محرك (مثل دود سیگار یا گرد و غبار) علائمی ایجاد می كند كه با آلرژی چشمی اشتباه می شود.

 

● چرا چشم درگیر واكنش های آلرژیك می شود؟

چشم دریچه ای به جهان خارج است. وقتی چشم ها باز هستند ملتحمه در تماس مستقیم با مواد حساسیت زای موجود در هواست. ملتحمه كه بافت پوششی مخاطی قسمت جلوی كره چشم و سطح داخلی پلك هاست یك سد دفاعی در برابر محیط خارج است. در ملتحمه تعداد زیادی رگ، سلول های ایمنی و مواد دفاعی وجود دارد كه باعث حفاظت لایه های داخلی تر كره چشم در برابر عفونت ها و عوامل بیگانه می شود. به علاوه اشك چشم نیز دارای سلول ها و عوامل ایمنی می باشد كه به دفاع در برابر عوامل خارجی كمك می كند بنابراین بسیاری از واكنش های دفاعی در جلوی كره چشم در سطح ملتحمه اتفاق می افتد. هرگاه كنترل طبیعی این واكنش های دفاعی به هم بخورد و یا واكنش های دفاعی به جای عوامل بیگانه در برابر عوامل خودی اتفاق بیافتد واكنش های حساسیتی ایجاد می شود. مهمترین عوامل ایجاد واكنش های حساسیتی ماده ای به نام "هیستامین" است كه از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" می شود. هیستامین باعث ایجاد خارش می شود. به علاوه هیستامین موجب گشاد شدن رگ های موجود در ملتحمه می شود و همین امر باعث می شود كه چشم قرمز به نظر برسد. البته به جز هیستامین مواد دیگری نیز می توانند در واكنش های آلرژیك دخیل باشند اما هیستامین مهمترین واسطه ایجاد علائم حساسیت است.

 

● چه افرادی بیشتر درگیر حساسیت چشمی می شوند؟

اصولاً واكنش های حساسیتی در افراد جوان (سن زیر ۳۰ سال) شایع تر است. به علاوه احتمال بروز آلرژی در كسانی كه سابقه حساسیت قبلی داشته اند و یا در خانواده آن ها بیماری های آلرژیك وجود دارد بیشتر است. بخصوص افرادی كه آلرژی هایی از نوع تب یونجه (آبریزش از بینی حساسیتی) یا آلرژی پوستی (درماتیت آتوپیك) دارند بسیار مستعد ابتلا به حساسیت های چشمی هستند.

 

● آلرژی چشمی چه علامت هایی ایجاد می كند؟

همانطور كه گفته شد واسطه اصلی ایجاد علائم آلرژی هیستامین است. ترشح هیستامین در ملتحمه باعث بروز خارش، سوزش و اشكریزش می شود. همچنین هیستامین با گشاد كردن رگ ها باعث می شود كه چشم قرمز و پرخون بنظر برسد. به علاوه این ماده موجب می شود كه مقداری مایع از رگ ها به داخل بافت ملتحمه و پلك نشست كند در این حالت تورم پلك ایجاد می شود. ممكن است پلك ها آنقدر متورم شوند كه فرد حتی نتواند چشم هایش را باز كند. تجمع مایع در ملتحمه باعث می شود كه ملتحمه ظاهر آبی پیدا كند، به علاوه گاهی اوقات تجمع مایع در ملتحمه آنقدر زیاد است كه ملتحمه از سطح چشم فاصله می گیرد و از داخل شكاف پلكی بیرون می زند و شبیه یك كهیر یا تاول بزرگی می شود. گاهی اوقات بخصوص وقتی قرنیه نیز درگیر حساسیت شده باشد حساسیت به نور ایجاد می شود.
آلرژی چشمی معمولاً هر دو چشم را درگیر می كند، اما گاهی علائم حساسیت فقط در یك چشم بروز می كند، بخصوص وقتی كه یك ذره حساسیت زا وارد چشم شود و فرد چشم مبتلا را بخاراند ممكن است شدت علائم در این چشم خیلی بیشتر از چشم مقابل باشد. در زیر به انواع بیماری های آلرژیك چشمی اشاره شده است.

 

● ورم ملتحمه آلرژیك (Allergic conjunctivitis)

مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.
ورم ملتحمه یا كنژتكتیوبت شایع ترین شكل حساسیت چشمی است. این بیماری اغلب در اثر حساسیت به گرده گل ها و گیاهان ایجاد می شود، به همین علت در فصل بهار شایع تر است؛ اما در افرادی كه به گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پر حیوانات یا مواد شیمیایی یا داروهای خاص حساسیت دارند ممكن است علائم حساسیت در هر فصلی از سال ایجاد شود. كنژنكتیوبت آلرژیك فصلی اغلب با آبریزش از بینی همراه است. علائم مهم كنژتكتیویت آلرژیك عبارتند از: خارش و سوزش و قرمزی چشم ها، اشكریزش و ترشحات آبكی و تورم پلك و ملتحمه. از آنجا كه اكثر علائم حاد بیماری ناشی از آزاد شدن هیستامین در بافت ملتحمه است، درمان انتخابی این علائم استفاده از قطره های چشمی آنتی هیستامین است جهت پیشگیری از بروز این علائم می توان از قطره های پایدار كننده ماست سل ها استفاده كرد (در مورد این داروها در زیر توضیح خواهیم داد). همچنین در موارد حساسیت خیلی شدید می توان با نظر چشم پزشك از قطره های استروئیدی برای مدت كوتاهی استفاده كرد. شربت ها و قرص های آنتی هیستامین معمولاً روی علائم چشمی بیمار چندان مؤثر نیستند اما برای كنترل آبریزش از بینی و علائم پوستی حساسیت بكار می روند.
مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.

 

● ورم ملتحمه همراه با درماتیت آتوپیك (Atopic dermatitis)

درماتیت آتوپیك نوعی حساسیت شدید پوستی است كه با خارش شدید همراه است و اغلب در بچه ها و نوجوانان تظاهر می كند. علائم چشمی این بیماری معمولاً نوجوانان و جوانان بخصوص پسرها را درگیر می كند. علامت چشمی اصلی این بیماری خارش شدید و قرمزی پلك هاست. چشم ها ترشحات فراوان دارند و پلك ها حالت پوسته پوسته و دلمه بسته پیدا می كنند. پلك ها ضخیم و سفت می شوند گاهی حساسیت به نور ایجاد می شود. این بیماری در صورت درمان نامناسب به علت خارش مزمن و خراش مكرر سطح قرنیه توسط سطح ناهموار پلك ها، باعث ایجاد لك قرنیه و تاری دید می گردد.

گاهی اوقات مصرف برخی مواد غذایی حساسیت زا مثل تخم مرغ، آجیل، توت فرنگی، گوجه فرنگی، بادنجان، ادویه ها، شیر و ماهی ممكن است باعث بدتر شدن علائم پوستی و چشمی درماتیت آتوپیك شود. در این حالت حذف این مواد از رژیم غذایی به كنترل بیماری كمك می كند. به علاوه مواد حساسیت زای موجود در هوا مثل گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پرز حیوانات نیز می تواند باعث شدیدتر شدن علائم در افراد مبتلا شود.
پایه اصلی درمان این بیماری استفاده از آنتی هیستامین های خوراكی قوی است برای كنترل خارش است. استفاده از قطره های آنتی هیستامین، قطره های پایدار كننده ماست سل ها و در موارد شدید دوره های كوتاه مدت قطره های استروئیدی می تواند به كنترل علائم چشمی كمك كند.
گاهی اوقات یك عفونت میكروبی پلك ها در زمینه درماتیت آتوپیك ایجاد می شود كه باعث بدتر شدن خارش و سایر علائم چشمی می شود. در این حالت درمان عفونت با استفاده از قطره ها و پمادهای آنتی بیوتیك و شستشوی مكرر پلك ها می تواند به رفع عفونت و بهتر شدن علائم كمك كند.
علائم چشمی درماتیت آتوپیك ممكن است فرد را سال ها درگیر كند. به علاوه در افراد مبتلا به این بیماری احتمال ایجاد آب مروارید (كاتاراكت) و لك قرنیه بیشتر از افراد عادی است به همین دلایل این افراد باید مرتباً تحت نظر چشم پزشك باشند.

 

● كراتوكنژنكتیویت بهاره (Vernal Keratoconjunctivitis)

كراتوكنژنكتیویت (التهاب ملتحمه و قرنیه) بهاره بیماری ناشایعی است كه اغلب در مناطق روستایی گرمسیر و در نوجوانان، بخصوص پسرها اتفاق می افتد و قبل از ۲۰ سالگی به تدریج بهبود می یابد. بیماری معمولاً از اواسط بهار كه هوا رو به گرمی می رود شروع می شود و پس از ۳-۲ ماه كم كم برطرف می شود و در سال بعد مجدداً عود می كند.

در این بیماری چشم ها خارش شدید پیدا می كند و پلك ها متورم و سنگین می شوند (گاهی به همین علت فرد ظاهر خواب آلوده پیدا می کند). ممکن است حساسیت به نور ایجاد گردد. معمولاً ترشحات شیری رنگ چسبناک در گوشه چشم ها جمع می شود. در پشت پلک بالایی ظاهر سنگ فرشی ایجاد می شود (این منظره در معاینه، با میکروسکوپ چشم پزشکی به راحتی با برگرداندن پلک قابل مشاهده است) همچنین به علت تجمع سلول های التهابی در ملتحمه ممکن است لکه های سفیدرنگی در ملتحمه و دور قرنیه دیده شود. گاهی اوقات در این بیماران بافت ملتحمه در اطراف قرنیه حالت برجسته و پشته پشته یدا می کند.
کراتوکنژنکتیویت ها بهاره می تواند به علت خارش مکرر باعث ایجاد خراش و لک قرنیه شود. مؤثرترین درمان این بیماری استفاده از قطره های استروئید چشمی (برای مدت کوتاه و زیر نظر چشم پزشک) است. می توان برای کمک به کنترل بیماری و جلوگیری از عود آن از قطره های پایدار کننده ماست سل ها و قطره های آنتی هیستامین موضعی نیز استفاده کرد. استفاده از عینک های آفتابی با شیشه بزرگ و دسته های ضخیم (که از ورود گرد و خاک به چشم جلوگیری می کند) می تواند به کنترل بیماری کمک کند. همچنین استفاده از کمپرس آب سرد و خنک کردن محل زندگی می تواند تا حدی علائم را تسکین بخشد.

 

● حساسیت ناشی از لنز تماسی (کنتاکت لنز)

هر جسم خارجی که بصورت مزمن با ملتحمه و سطح داخلی پلک در تماس باشد می تواند باعث بروز حساسیت شود. در مورد لنز تماسی خود لنز، رسوبات پروتئینی ایجاد شده بر روی لنز و محلول های تمیز کننده لنز (بخصوص مواد نگهدارنده موجود در محلول) می تواند موجب ایجاد حساسیت شود. خوابیدن با لنز تماسی احتمال ایجاد حساسیت را شدیداً افزایش می دهد.

حساسیت به لنز تماسی معمولاً بصورت قرمزی و خارش چشم و ایجاد ترشحات فراوان و غلیظ بروز می کند. بعلاوه معمولاً در سطح خلفی پشت پلک فوقانی حالت پشته پشته ایجاد می شود (این پشته ها در حقیقت برجستگی های طبیعی ملتحمه هستند که پاپیلا نام دارند و در اثر حساسیت بصورت غیر طبیعی بزرگ و برجسته می شوند)
مؤثرترین درمان این نوع حساسیت توقف استفاده از لنز تماسی است. معمولاً قرمزی و خارش چشم چند روز تا چند هفته پس از توقف استفاده از لنز بهبود می یابد اما برطرف شدن برجستگی های پشت پلک (پاپیلاها) ممکن است چندین ماه طول بکشد. در صورتیکه نتوان از عینک یا روش های دیگر برای اصلاح دید استفاده کرد و فرد ناچار به استفاده از لنز باشد تغییر نوع لنز، تمیز کردن مکرر لنز و شیسشوی کامل رسوبات پروتئینی و سپس آبکشی دقیق با آب مقطر و یا استفاده از لنزهایی که به صورت روزانه تعویض می شوند ممکن است به بهبود این عارضه کمک کند.
به علاوه ممکن است لازم باشد قطره های چشمی پایدار کننده ماست سل ها تا چند ماه در این افراد مصرف شود. (در موقع استفاده از قطره باید لنز تماسی را از چشم خارج کرد)

 

● حساسیت های پلک

حساسیت های پلک اغلب نوعی واکنش حساسیتی ویروس است که در اثر برخورد مستقیم با یک ماده آلرژی زای خاص ایجاد می شود. این عارضه معمولاً در اثر تماس با مواد شوینده یا مواد آرایشی اتفاق می افتد و به همین دلیل در خانم ها شایع تر است. (لاک ناخن در صورت مالیدن دست ها به چشم می تواند این عارضه را ایجاد کند).
علائم این نوع حساسیت معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از برخورد با ماده آلرژی زا اتفاق می افتد. معمولاً پلک ها دچار خارش شدید و قرمزی می شود، ممکن است جوش های ریز آبکی روی پلک ها ایجاد شود گاهی ملتحمه نیز قرمز می شود. درصورتیکه فرد بطور مکرر با ماده آلرژی زا در تماس باشد پوست پلک ها ضخیم شده حالت چرمی پیدا می کند و پلک کلفت می شود.

بهترین درمان این عارضه شناسایی ماده مولد حساسیت و پرهیز از آن است. در موارد حاد شدید استفاده از یک پماد چشمی استروئیدی ملایم برای مدت چند روز می تواند به کنترل علائم کمک کند. درصورتیکه عفونت میکروبی به ضایعه حساسیتی پلک اضافه شود لازم است عفونت با داروهای آنتی بیوتیکی درمان شود.

 

● چه بیماری هایی با آلرژی چشمی اشتباه می شوند؟

بطور کلی در مواردیکه علائم آلرژی شدیدتر از معمول است یا علائم به اقدامات معمول برطرف نمی شود لازم است حتماً معاینه چشم پزشکی انجام شود چون برخی از بیماری های جدی چشمی می تواند در ابتدا تظاهراتی مشابه آلرژی داشته باشد.

بسیاری از بیماری های چشمی می توانند با آلرژی اشتباه شوند. شایعترین این بیماری ها عبارتند از:
خشکی چشم: معمولاً باعث ایجاد سوزش چشم ها و احساس وجود شن ریزه در چشم می شود. در این بیماری خارش چشم کمتر از بیماری های آلرژیک است. بعلاوه خشکی چشم معمولاً افراد مسن را مبتلا می کند در حالیکه آلرژی در افراد جوانتر اتفاق می افتد. یک نکته مهم آن است که داروهای آنتی هیستامین که برای کنترل علائم آلرژی مصرف می شوند می توانند خشکی چشم را بدتر کنند.
انسداد مجرای اشکی: در این بیماری نیز به علت بسته شدن مجرای اشکی چشم ها دچار اشکریزش می شود اما بر خلاف بیماری های آلرژیک در این حالت معمولاً خارش وجود ندارد. این بیماری نیز در افراد مسن تر شایع تر است.

ورم ملتحمه عفونی: ورم ملتحمه عفونی ناشی از بیماری ها و ویروس ها می تواند علائمی شبیه آلرژی چشمی ایجاد کند. تشخیص ورم ملتحمه عفونی از آلرژی چشمی مهم است چون ورم ملتحمه عفونی بخصوص نوع ویروسی آن، شدیداً واگیردار است و می تواند اطرافیان را مبتلا کند.
بطور کلی در مواردیکه علائم آلرژی شدیدتر از معمول است یا علائم به اقدامات معمول برطرف نمی شود لازم است حتماً معاینه چشم پزشکی انجام شود چون برخی از بیماری های جدی چشمی می تواند در ابتدا تظاهراتی مشابه آلرژی داشته باشد.

 

● آلرژی چشمی چگونه درمان می شود؟

پرهیز از عامل حساسیت زا: در مواردیکه بتوان ماده مسؤول ایجاد آلرژی را شناسایی کرد، بهترین و مؤثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است.

پاکسازی و بهبود محیط زندگی: تمیز نگه داشتن خانه به منظور به حداقل رساندن گرد و غبار، پرهیز از نگه داری حیوانات خانگی، حفظ رطوبت مناسب در هوا و خنک کردن هوای منزل و استفاده از صافی های جذب کننده غبار می تواند به کنترل علائم آلرژی کمک کند.
پرهیز از خاراندن چشم ها
استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد باعث کم شدن تحریک چشم ها و احساس خارش می شود و معمولاً اثر تسکین دهنده دارد.

● استفاده از داروهای مناسب

آلرژی درمانی: در موارد خاص ممکن است بتوان با روش هایی مثل تلقیح ماده آلرژی زا و افزایش تدریجی مقدار آن، واکنش دستگاه ایمنی بدن به یک ماده خاص را تغییر داد و مانع بروز علائم آلرژی در فرد مبتلا گردید. البته این روش پرهزینه و وقتگیر است و در بسیاری موارد امکان پذیر نمی باشد. چه داروهایی در درمان آلرژی چشمی به کار می روند ؟

● قطره اشک مصنوعی

قطره اشک مصنوعی گرچه اثر مستقیمی در درمان آلرژی ندارد، اما استفاده از آن باعث رقیق شدن مواد آلرژی زا تجمع یافته در چشم می شود، به علاوه تا حدی از چسبیدن مواد آلرژی زا به سطح ملتحمه جلوگیری می کند و عملکرد دفاعی لایه اشک را بهبود می بخشد. استفاده از این قطره ها به عنوان درمان کمکی بخصوص در افرادی که علاوه بر آلرژی زمینه خشکی چشم دارند گاه اثرات مفید شگفت آوری دارد.

● قطره های آنتی هیستامین و دکونژستانت (ضد احتقان)

به هیچ وجه از قطره های آنتی هیستامین و دكنونژستانت نظیر قطره نفازولین + آنتازولین بیش از یكی دو هفته بصورت متوالی استفاده نكنید زیر مصرف طولانی مدت این قطره ها خود می تواند باعث تحریك و قرمزی چشم شود و حتی ممکن است در اثر عدم مصرف قطره چشم شدیداً قرمز شود.
قطره های آنتی هیستامین اثر هیستامین در ملتحمه را خنثی می کنند و باعث کاهش خارش چشم ها می شوند، اما روی تورم و قرمزی اثر چندانی ندارند. قطره های آنتی هیستامین دو مزیت عمده نسبت به اشکال خوراکی آنتی هیستامین دارند: اولاً این قطره ها سریعتر از قرص و شربت اثر می کنند. ثانیاً مصرف دارو به صورت قطره کمتر از مصرف خوراکی باعث ایجاد خشکی چشم می شود.

قطره های دکونژستانت قرمزی چشم را کم می کنند و در نتیجه ظاهر فرد بهبود پیدا می کند اما این قطره ها اثری روی خارش ندارند. این داروها باعث تنگ شدن رگ های ملتحمه می شوند و در نتیجه قرمزی چشم کم می شود. البته در صورت مصرف طولانی مدت خود این قطره ها می توانند باعث تحریک و قرمزی چشم شوند. بعلاوه پس از چند روز مصرف مداوم چشم اصطلاحاً به این قطره ها عادت می کند و قطره بی اثر می شود و حتی ممکن است در اثر عدم مصرف قطره چشم شدیداً قرمز شود. بنابراین به هیچ وجه نباید این قطره ها را بیش از یكی دو هفته بصورت متوالی استفاده كرد. مصرف قطره های دكونژستانت در افراد مبتلا به آب سیاه (گلوكوم) ممكن است خطرناك باشد. بنابراین این افراد هرگز نباید بصورت خودسرانه این قطره ها را مصرف كنند.
در برخی از فراورده های دارویی مثل قطره نفازولین + آنتازولین ماده آنتی هیستامین و دكونژستانت با هم بكار رفته است. مصرف این قطره ها می تواند ظرف چند دقیقه قرمزی و خارش چشم را كنترل كند و معمولاً این اثر تا ۴-۳ ساعت قابل توجه است. بنابراین در درمان علائم حاد آلرژی می توان از این قطره ها استفاده كرد و مصرف كوتاه مدت آن ها معمولاً عارضه مهمی (به جزء سوزش چشم در موقع استفاده از قطره) ندارد. اما همانطور كه گفته شد مصرف دراز مدت آن ها چندان مفید نیست و ممكن است باعث بروز عوارضی شود.

● قطره های پایدار كننده ماست سل ها

همانطور كه گفته شد واسطه اصلی ایجاد آلرژی ماده ای به نام "هیستامین" است كه از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" آزاد می شود. داروهای پایدار كننده ماست سل ها مانع آزاد شدن هیستامین از ماست سل ها می شود و در نتیجه از بروز واكنش های آلرژیك جلوگیری می كند. این داروها در تمام انواع حساسیت مؤثر است در افراد مبتلا به حساسیت فصلی و كراتوكنژنكتیویت بهاره می توان از یكی دو هفته پیش از شروع فصل حساسیت این قطره ها را استفاده كرد تا از بروز علائم حساسیت جلوگیری شود. از آنجا كه این داروها نسبتاً بدون عارضه هستند می توان مصرف آن ها را برای یك دوره طولانی (مثلاً چند ماه) ادامه داد بدون اینكه مشكل خاصی ایجاد شود. البته باید توجه داشت كه شروع اثر این داروها نسبتاً كند است و برای آغاز بهبودی با مصرف این داروها معمولاً چند روز زمان لازم است. از داروهای این گروه می توان به كرومولین سدیم اشاره كرد. البته در حال حاضر داروهای قوی تر و مؤثرتری نیز از این دسته در دسترس است.

● قطره های ضد التهاب غیر استروئیدی

این قطره ها با اثر ضد التهابی خود باعث كاهش علائم آلرژی بویژه خارش می شوند. اما مصرف دراز مدت آن ها می تواند سوزش و خارش چشم را بدتر كند. از این دسته دارویی می توان به قطره ولتازن (دیكلوفناك) اشاره كرد.

● قطره های ضد التهاب استروئیدی

این قطره ها مثل بتامتازون، پرونیزولون و دگزامتازون در درمان حساسیت های چشمی بسیار مؤثرند، اما به علت عوارض جلدی بالقوه مصرف آن ها محدود به آلرژی های شدیدی است كه با درمان های معمولی بهبود پیدا نكند. به علت احتمال بروز عوارض جلدی مثل آب مروارید (كاتاراكت) و گلوكوم (آب سیاه) مصرف این داروها بایدحتماً با تجویز چشم پزشك و برای مدت كوتاه انجام گیرد.


● آنتی هیستامین های خوراكی

مصرف آنتی هیستامین خوراكی معمولاً در درمان آلرژی چشمی چندان مؤثر نیست، اما در مورادی كه آبریزش از بینی یا حساسیت پوستی (بویژه درماتیت آتوپیك) به همراه حساسیت چشمی وجود دارد مصرف آنتی هیستامین خوراكی می تواند به كنترل این علائم كمك كند.


● خلاصه

به یاد داشته باشید كه آلرژی یك زمینه مزمن است و ممكن است مكرراً عود كند.
آلرژی ها آزار دهنده اند اما اغلب خطرناك نیستند.
در موراد آلرژی های شدید چشمی و یا آلرژی های طول كشیده حتماً به چشم پزشك مراجعه كنید.
درمان آلرژی های حاد با استفاده از قطره های آنتی هیستامین- دكونژستانت چشمی در یك دوره كوتاه به بهبود علائم كمك می كند.

در آلرژی های مزمن بهترین دارو برای استفاده دراز مدت قطره های پایدار كننده ماست سل ها است.
قطره های استروئیدی حتماً باید برای مدت یك دوره كوتاه و تحت نظر چشم پزشك مصرف شوند. از مصرف خودسرانه این داروها (بتامتازون- دگزامتازون- پرونیزولون) جداً پرهیز كنید.
قطره های خنك معمولاً خارش چشم را بیشتر تسكین می دهند. قطره های چشمی را در یخچال نگهداری كنید.

 

 

بازدید: 3965

دسته: دانستنیهای چشم

آستیگماتیسم (astigmatism) یک نقص خفیف و به راحتی قابل درمان انحنای چشم شماست که باعث تاری دید می‌شود.
آستیگماتیسم هنگامی به وجود می آید که لایه خارجی و شفاف جلوی چشم یعنی قرنیه و یا عدسی چشم که درون چشم قرار دارد، انحنایش در یک جهت کمی متفاوت از انحنایش در جهت دیگر است.
به این ترتیب سطح قرنیه یا عدسی در بعضی نواحی مسطح‌تر یا منحنی‌تر از نواحی دیگر است.
هنگامی که قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستیگماتیسم قرنیه‌ای" هستید. هنگامی که عدسی دارای اعوجاج باشد" آستیگماتیسم عدسی" دارید.
هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد می‌کند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایکنواختی انحنای قرنیه است.

فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تاری دید دارد.
آستیگماتیسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینی یا نزدیک بینی ترکیب شود. معمولاً این عارضه ثابت می‌ماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمی شود.
بسیاری از افرادی که دارای مقدار اندکی آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحی داشته باشد.

● علائم و نشانه‌ها

▪ علائم و نشانه های آستیگماتیسم شامل موارد زیر است:

  • اعوجاج در بخش هایی از میدان بینایی.
  • تاری خطوط عمودی، افقی یا مایل.
  • علل

در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسئول متمرکز کردن تصاویر هستند: قرنیه و عدسی.
در چشم طبیعی این عناصر کانونی کننده انحنایی یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکی دارند.
قرنیه و عدسی با داشتن چنین سطح منحنی همه شعاع های نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم می‌کنند (می‌شکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روی پرده حساس پشت چشم یعنی شبکیه ایجاد می‌کنند.
اما اگر انحنای قرنیه یا عدسی یکدست نباشد، شعاع های نور به طور یکسان نمی‌شکنند، در این حالت شما دچار خطای انکسار نور هستید.
آستیگماتیسم یکی از اشکال مختلف خطاهای انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسی در یک جهت انحنای بیشتری از جهت دیگر دارد.
آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تاری دید می شود. در این حالت تاری دید در یک جهت _ افقی، عمودی یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد.

آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد:

  • در نزدیک بینی (میوپی) انحنای قرنیه بیشتر از حد عادی است یا کره چشم درازای بیش از حد طبیعی دارد. در نتیجه شعاع های نور به جای آنکه دقیقاً روی شبکیه متمرکز شوند، در جلوی شبکیه به هم می رسند و اشیای دور تصویری مبهم خواهند داشت.
  • در دوربینی (هیپروپی) انحنای قرنیه کمتر از حد عادی است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعی دارد، در نتیجه حالت عکس نزدیک بینی رخ می‌دهد. نور در پشت چشم متمرکز می‌شود و تصویر اشیای نزدیک تار می‌شود اما دید دور عادی باقی می‌ماند.

در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد.
آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمی‌شود.

 

● چه هنگامی باید به چشم پزشک مراجعه کرد

اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کاری که می خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایی تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید.
چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین می کند و در مورد اینکه چه روشی را برای تصحیح بینایی تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.
تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگی اگر اصولاً رخ دهد، بسیار تدریجی و کند است.
انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبی برای شناسایی تغییرات حدت بینایی است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسی برای شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا ۵۰ سالگی هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد.
پس از ۵۰ سالگی فواصل معاینات کمتر کنید. اگر دچار مشکلات انکساری مانند آستیگماتیسم هستید، هر دو سال یک بار به هر تعدادی که چشم پزشکتان توصیه می کند، به او مراجعه کنید.

● تشخیص بیماری

▪ چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایی که در زیر می آید برای معاینه چشم شما استفاده کند:

  • قرنیه‌سنج (Keratometer) : چشم پزشک در قرنیه سنجی با استفاده از دستگاهی به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیری آستیگماتیسم قرنیه‌ای را با اندازه گیری میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص می‌کند.
  • کراتوسکوپ و ویدئوکراتوسکوپ: این ابزارها برای تشخیص و تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرند.
    کراتوسکوپ حلقه‌های نورانی را روی قرنیه می افکند. سپس انعکاس این حلقه های نورانی روی قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار می‌گیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقه‌ها می توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد.

با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدئویی، ویدئوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن می توان تصویر قرنیه را روی یک صفحه تلویزیونی دید.
ویدئوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده برای تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در آزمونی است که مکان‌نگاری (توپوگرافی) قرنیه نامیده می شود.

● درمان

هدف درمان آستیگماتیسم تصحیح انحنای نایکنواخت قرنیه است که باعث تاری دید می‌شود. درمان شامل تجویز عدسی های تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسی یا انجام جراحی تصحیحی می شود:

  • اصلاح دید با تجویز عدسی تصحیح کننده: استفاده از عدسی های تصحیح کننده اثر ناشی از انحنای نایکنواخت قرنیه را برطرف می کند. عدسی تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسی یا عینک باشد.
  • لنزهای تماسی: لنزهای تماسی هر دو آستیگماتیسم های قرنیه و عدسی چشم را تصحیح می کنند.
  • انواع مختلفی از لنزهای تماسی در دسترس است: لنزهای سخت، لنزهای نرم، لنزهای یک بارمصرف، لنزهای با کاربرد طولانی مدت، لنزهای دوکانونی، لنزهای سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و.... با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز برای شما مناسب تر است، مشاوره کنید.
    یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسی برای تصحیح آستیگماتیسم "روش ارتوکراتولوژی" یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسی سخت به چشم می گذارید تا انحنای قرنیه تان تصحیح شود.
    در روزهای بعد تعداد ساعات استفاده از لنز تماسی کاهش می یابد و در حدی که شکل جدید قرنیه حفظ شود. البته اگر مدتی استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمی‌گردد.
  • عینک: در مواردی که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسی از جمله ترجیح بیمار امکان‌پذیر نیست، انواع مختلف عینک می‌تواند جانشین مناسبی برای لنز تماسی باشد.
  • جراحی برای تصحیح عیوب انکساری: در روش جراحی با شکل دهی مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح می‌شود. 
بازدید: 4443