دکتر وحید رضا حکمت

  • جراح و متخصص چشم
  • فوق تخصص گلوکوم

سوابق تحصیلی:

  • پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال 1377 لغایت 1384
  • تخصص چشم دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال 1385 لغایت 1389
  • فلوشیپ گلوکوم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از سال 1394 لغایت 1395

مهارت ها:

  • جراحی آب مروارید (کاتاراکت)
  • لیزیک
  • بلفاروپلاستی
  • جراحی آب سیاه (گلوکوم)

اطلاعات تماس:

آدرس روزهای معاینه تلفن
تهران، ضرابخانه، خیابان فرخی یزدی، نبش خیابان ششم، پلاک 44، طبقه سوم
آدرس مطب روی نقشه
یکشنبه و سه شنبه

ساعت 4 تا 7 عصر
02126713432

09120542586
بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نگاه شنبه ساعت 4 تا 6 عصر

پنجشنبه ساعت 9 تا 11 صبح
02191311479

جهت جراحی زیبایی پلک (بلفاروپلاستی) با این شماره تماس بگیرید:

تلفن همراه: 09386002377

تازه ها

رتینو بلاستوما شایع ترین تومور بدخیم درون چشمی در اطفال است که از سلول های حساس شبکیه منشا می گیرد. شیوع این تومور خیلی بیشتر از ملانوکارسینوما در بزرگسالان است و حدود یک نفر در هر ۲۰ هزار نوزاد تخمین زده می شود.

▪ علت بروز این تومور چیست؟

این غده بدخیم در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد دو طرفه است و تومورهای دو طرفه موروثی و اتوزومال غالب است. در نتیجه ۵۰ درصد فرزندان در این افراد به تومور رتینو بلاستوما مبتلا می شوند.

▪ سن ابتلا به این بیماری چند سالگی است؟

سن تشخیص فرم های دو طرفه در دو سالگی و یک طرفه در یک سالگی است. معمولا در سنین بالای هفت سالگی این بیماری بسیار نادر است. در ایران سن تشخیص تومور در حدود ۵/۳ سالگی است.

▪ آیا این تومور علامت خاصی دارد؟

ـ مهم ترین علامت این بیماری وجود یک مردمک سفید است، یعنی چشم طفل مثل چشمان گربه برق می زند.
این علامت در بیش از ۶۰ درصد بیماران دیده می شود. علاوه بر این، گاهی اوقات لوچی چشم یا انحراف چشم و هنگام بزرگ تر شدن تومور، کاهش دید نیز بروز می کند.
توصیه می شود، بدون استثناء بچه هایی که با وزن کم به دنیا می آیند (۵/۱ کیلوگرم) و یا بچه هایی که زودتر از موعد یعنی زودتر از هفت ماهگی متولد می شوند، حتما برای بررسی به نزد چشم پزشک برده شوند.

▪ تشخیص به چه صورت است؟

معمولا چشم پزشک در برخورد با چنین بیماری، برای تشخیص تومور، کودک را بیهوش می کند و با باز کردن مردمک ها، به معاینه و بررسی دقیق می پردازد. البته چون این تومور تمایل گسترش به عصب باصره، مغز و کاسه چشم دارد، با انجام سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI میزان گسترش این بیماری را می توان تشخیص داد.

▪ روش درمان چگونه است؟

پس از تشخیص این تومور، ابتدا باید طفل از نظر میزان گسترش بیماری و همچنین درگیری به اندام های دیگر مورد بررسی قرار بگیرد.
این تومور در ممالک پیشرفته تا ۹۵ درصد قابل درمان است. اما مهم ترین مسأله، تشخیص سریع بیماری در کودک است.
اگر بیماری در ابتدای راه باشد، با شیمی درمانی و لیزر شروع به درمان می کنیم، اما در فرم های پیشرفته، تخلیه چشم الزامی است.

▪ توصیه هایی به والدین؟

مهم ترین اقدام ما راهنمایی والدین و آگاه کردن آنها از موروثی بودن خطرات این تومور است. همچنین مراجعه والدین کودک بدون هیچ وقفه ای به یک مرکز مجهز چشم پزشکی برای نجات کودک و حتی چشم کودک، بسیار ضروری است.
بنابراین توصیه می شود، بدون استثناء بچه هایی که با وزن کم به دنیا می آیند (۵/۱ کیلوگرم) و یا بچه هایی که زودتر از موعد یعنی زودتر از هفت ماهگی متولد می شوند، حتما برای بررسی به نزد چشم پزشک برده شوند.

التهاب‌ ملتحمه‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ سطح‌ داخلی‌ پلك‌ و روی‌ سفیدی‌ چشم‌. این‌ وضعیت‌ در كودكان‌ بیشتر اتفاق‌ می‌افتد.

● علایم‌ شایع‌

امكان‌ دارد علایم‌ زیر در یك‌ یا هر دو چشم‌ رخ‌ دهند:

  • ترشحات‌ روشن‌، سبز، یا زرد از چشم‌
  • وقتی‌ كه‌ بیمار می‌خوابد، پوسته‌های‌ چسبناك‌ روی‌ مژك‌ها باعث‌ می‌شوند كه‌ پلك‌ها به‌ هم‌ بچسبند.
  • درد چشم‌
  • تورم‌ پلك‌ها
  • حساسیت‌ به‌ نور زیاد
  • قرمزی‌ و احساس‌ این‌ كه‌ در چشم‌ چیزی‌ وجود دارد.
  • خارش‌ شدید (تنها در موارد التهاب‌ ملتحمه‌ از نوع‌ آلرژیك‌)

● علل‌

عفونت‌ ویروسی‌. التهاب‌ ملتحمه‌ می‌تواند همراه‌ با سرماخوردگی‌ یا بیماری‌هایی‌ مثل‌ سرخك‌ وجود داشته‌ باشد.

عفونت‌ باكتریایی‌

  • آزردگی‌ توسط‌ مواد شیمیایی‌، باد، گرد و غبار، دود و سایر انواع‌ آلودگی‌ هوا، یا موادشیمیایی‌ خانگی‌
  • آلرژی‌ ناشی‌ از مواد آریشی‌، گرده‌ گیاهان‌، گرد و غبار، دود و سایر انواع‌ آلودگی‌ هوا، یا مواد شیمیایی‌ خانگی‌
  • بسته‌ شدن‌ نسبی‌ مجرای‌ اشكی‌
  • نور شدید، مثل‌ نور چراغ‌های‌ مخصوص‌ آفتاب‌ گرفتن‌، انعكاس‌ نور از روی‌ برف‌، یا نور قوس‌های‌ الكترویكی‌ مورد استفاده‌ در جوشكاری‌

● عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر

  • نوزاد مادرانی‌ كه‌ حامل‌ میكرب‌های‌ سوزاك‌ و كلامیدیا هستند.
  • شلوغ‌ یا غیربهداشتی‌ بودن‌ محیط‌ زندگی‌
  • مواجهه‌ با دیگران‌ در مكان‌های‌ عمومی‌؛ مثل‌ مهدكودك‌ و مدرسه‌

● پیشگیری‌

  • دستان‌ خود را به‌ طور مرتب‌ با صابون‌ و آب‌ گرم‌ بشویید.
  • از قرار گرفتن‌ در معرض‌ مواد تحریك‌كننده‌ چشم‌ خودداری‌ كنید.
  • درون‌ چشم‌ همه‌ نوزادان‌ تازه‌ به‌ دنیا آمده‌ در زایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها قطره‌ آنتی‌بیوتیك‌ ریخته‌ می‌شود.
  • مواد آرایشی‌ مخصوص‌ خط‌ چشم‌ را در اختیار دیگران‌ قرار ندهید، و ریمل‌ را پس‌ از ۶-۴ ماه‌ استفاده‌ دور اندازید.

● عواقب‌ مورد انتظار

  • التهاب‌ ملتحمه‌ آلرژیك‌ را می‌توان‌ با حذف‌ ماده‌ آلرژی‌زا یا قرار نگرفتن‌ در معرض‌ آن‌، درمان‌ كرد. البته‌ احتمال‌ عود آن‌ وجود دارد.
  • سایر انواع‌ التهاب‌ ملتحمه‌ نیز با درمان‌، در عرض‌ ۲-۱ هفته‌ خوب‌ می‌شود (گاهی‌ برحسب‌ علت‌ التهاب‌ ملتحمه‌، این‌ مدت‌ بیشتر طول‌ می‌كشد).

● عوارض‌ احتمالی‌

اگر التهاب‌ ملتحمه‌ درمان‌ نشود، امكان‌ دارد گسترش‌ یابد و منجر به‌ آسیب‌ دایمی‌ قرنیه‌ شود، كه‌ در این‌ صورت‌ بینایی‌ دچار مشكل‌ می‌شود.

● درمان‌

  • درمان‌ التهاب‌ ملتحمه‌ برحسب‌ علت‌ آن‌، متفاوت‌ است‌.
  • دستان‌ خود را مرتباً با صابون‌ ضدعفونی‌ كننده‌ بشویید، و برای‌ خشك‌ كردن‌ آنها از حوله‌ كاغذی‌ استفاده‌ كنید. دست‌ به‌ چشمان‌ خود نزنید و ترشحات‌ چشم‌ خود را با ملایمت‌ با دستمال‌ كاغذی‌ تمیز پاك‌ كنید.
  • عفونت‌ها غالباً توسط‌ انگشتان‌، حوله‌، و دستمال‌ آلوده‌ كه‌ با چشم‌ دچار عفونت‌، تماسی‌ داشته‌اند به‌ دیگران‌ انتقال‌ می‌یابند.
  • از حوله‌ یا پارچه‌ خیس‌ خورده‌ با آب‌ گرم‌، یا آب‌ سرد برای‌ كاهش‌ ناراحتی‌ چشم‌ استفاده‌ كنید.
  • از مواد آرایشی‌ چشم‌ استفاده‌ نكنید.
  • اگر عفونت‌ در عرض‌ ۳-۲ روز رو به‌ بهبود نگذاشت‌، امكان‌ دارد عفونت‌ با یك‌ باكتری‌ مقاوم‌ یا یك‌ ویروس‌، یا در اثر آلرژی‌ ایجاد شده‌ باشد. در اینجا، چشم‌ پزشك‌ ممكن‌ است‌ كشت‌ ترشحات‌ را درخواست‌ كند یا بررسی‌های‌ اختصاصی‌ انجام‌ دهد تا علت‌ دقیق‌ التهاب‌ ملتحمه‌ را مشخص‌ كند.
  • تا زمانی‌ كه‌ عفونت‌ برطرف‌ نشده‌ است‌ از لنزهای‌ تماسی‌ استفاده‌ نكنید.

● داروها

قطره‌ چشمی‌ آنتی‌بیوتیكی‌ یا ضدویروسی‌، قطره‌ چشمی‌ سولفامیدی‌، یا پمادهای‌ مربوطه‌ برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌. بسیاری‌ از چشم‌ پزشكان‌ معتقدند كه‌ تا زمان‌ قطعی‌ شدن‌ تشخیص‌ نباید از قطره‌ چشمی‌ استروییدی‌ استفاده‌ شود. زیرا اگر عفونت‌ توسط‌ ویروس‌ هرپس‌ سیمپلكس‌ ایجاد شده‌ باشد، ریختن‌ قطره‌ چشمی‌ استروییدی‌ در چشم‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ گسترش‌ عفونت‌ از ملتحمه‌ به‌ قرنیه‌ و آسیب‌ چشم‌ شود. گاهی‌ امكان‌ دارد آنتی‌بیوتیك‌ خوراكی‌ تجویز شود.

● فعالیت‌

▪ به‌ محض‌ رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌، فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را از سر گیرید.

 

● در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید

  • اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ التهاب‌ ملتحمه‌ را دارید.
  • اگر علی‌رغم‌ درمان‌، عفونت‌ در عرض‌ ۴۸ ساعت‌ رو به‌ بهبود نگذارد.
  • اگر تب‌ به‌ علایم‌ اضافه‌ می‌شود.
  • اگر درد زیادتر شود.
  • اگر بینایی‌ دچار مشكل‌ شود.

 

نگاهی به علل و راه حل اشک‌ریزش:

ما عادت کرده‌ایم که اشک را تنها در مواقع غم و اندوه ببینیم، اما واقعیت چیز دیگری است. اشک‌ریزش الزاما به معنای گریه کردن نیست و بیماران بسیاری وجود دارند که حتی بدون وجود هیچ‌گونه ناراحتی دچار سرازیر شدن اشک از چشمان خود هستند. این حالت که در اصطلاح پزشکی <اپی‌فورا> نام دارد، علل و عوامل مختلفی دارد و گاهی اوقات به قدری شدید، مداوم و طولانی مدت می‌شود که برای بیمار دردسرهای زیادی ایجاد می‌کند
اشک برخلاف تصور بیشتر مردم، آب نمک نیست. در اصل اشک مایعی برای حفاظت از لایه سطحی چشم است تا در برابر مواجهه مداوم با هوا، خشک نشود و طراوت و تازگی خود را از دست ندهد.
در واقع اگر اشک وجود نداشته باشد لایه‌های سطحی چشم مانند قرنیه و ملتحمه خشک می‌شوند و در این حالت نه تنها علایم آزاردهنده‌ای چون خارش، سوزش و احساس سنگ‌ریزه در چشم به وجود می‌آید، بلکه دید چشم نیز با تاری و اختلال مواجه می‌شود. پس وجود اشک برای سلامت چشم و داشتن یک دید خوب کاملا ضروری است. در عین حال، در اشک پادتن‌ها و مواد محافظ و باکتری‌کش بسیار قدرتمندی وجود دارد که باعث می‌شود چشم در مقابل عفونت‌ها محافظت شود.

● چرا اشک‌ریزش؟

اگر کمی به مواردی که در بالا گفتیم فکر کنید دو علت مشخص برای اشک‌ریزش مداوم از چشم پیدا خواهید کرد. به طور منطقی اشک‌ریزش مداوم دو علت اصلی دارد که عبارتند از:

  • تولید بیش از حد اشک به طوری که از توانایی دستگاه دفعی (شامل کانال بینی - اشکی) فراتر رود و بنابراین از چشم به بیرون و روی صورت سرازیر شود .
  • انسداد مسیر خروجی (یعنی کانال بینی - اشکی) و ناتوانی کانال در تخلیه اشک از چشم. در این حالت اشک در درون چشم جمع و سپس از چشم به بیرون سرازیر می‌شود.

در عمل، بیشتر بیمارانی که به اشک‌ریزش مداوم مبتلا هستند، در گروه دوم جای می‌گیرند. این افراد به دلایل متعدد دچار تنگی یا انسداد کانال تخلیه اشک هستند و اشک آنها به میزان کافی تخلیه نمی‌شود پس اشک، راهی به جز سرازیر شدن به روی صورت ندارد.
همان‌طور که گفتیم، در برخی موارد اشک‌ریزش به علت افزایش تولید اشک صورت می‌گیرد. تصور کنید یک جسم خارجی مثل یک سنگ‌ریزه یا گرد و خاک داخل چشم شما رفته باشد.
بلافاصله میزان ترشح اشک شما به شدت افزایش پیدا می‌کند که در اصل به منظور دفاع و محافظت از چشم است. این ترشح اشک به قدری زیاد می‌شود که از ظرفیت کانال دفعی بالاتر رفته و از چشم به بیرون می‌ریزد. در عمل هم همین‌طور است و بیشتر بیمارانی که اشک‌ریزش در آنها از تولید بیش از حد اشک ناشی می‌شود، به علت وجود نوعی بیماری در چشم، دچار تحریک چشم هستند.
وجود جسم خارجی علت نادری برای اشک‌ریزش مداوم است. در نظر بگیرید که مژه‌های فردی به داخل برگشته باشد (این حالت در بیماری‌های مختلفی مثل سوختگی چشم، بریدگی و پاره‌شدگی پلک و یا حتی برخی بیماری‌های عفونی مثل تراخم که در گذشته در کشورمان بسیار شایع بوده، ایجاد می‌شود.)
در این حالت مژه‌ها با سطح چشم تماس پیدا می‌کنند، آن را تحریک می‌نمایند و باعث اشک‌ریزش طولانی مدت و مداوم می‌شوند که بیمار را اذیت می‌کند. راه‌حل در این موارد، برگرداندن پلک به خارج است تا مژه‌ها با سطح چشم تماس نداشته باشند. عفونت ملتحمه و بروز تومور در ملتحمه یا پلک نیز از دیگر عوامل محرکی هستند که با ایجاد احساس نامطلوب در چشم، باعث تحریک عصبی تولید اشک می‌شوند.

● سدی جلوی رودخانه

همان‌طور که گفتیم، شایع‌ترین علت اشک‌ریزش‌های مداوم را انسداد کانال اشکی تشکیل می‌دهد. این اتفاق ممکن است در هر سنی روی ‌دهد. حتی نوزادان بسیاری هستند که از همان بدو تولد و یا طی چند ماه اول به این مشکل (یعنی اشک‌ریزش مداوم) مبتلا می‌شوند. در این نوزادان معمولا کانال اشکی به طور مادرزادی شکل نگرفته است و یا بخشی از آن به طور مادرزادی مسدود بوده است. این وضعیت در پنج تا شش درصد از نوزادان رخ می‌دهد، اما در ۶۰ تا ۹۰ درصد از موارد طی سال اول زندگی به طور خود به خود بهبود پیدا می‌کند. پس اگر نوزادی مبتلا به اشک‌ریزش شد، معمولا پزشکان از همان ابتدا اقدام به درمان نمی‌کنند بلکه حدود شش تا ۱۲ ماه صبر می‌کنند تا به نوزاد فرصت دهند تا خودبه‌خود بهبود پیدا کند. البته طی این مدت سفارشات درمانی مانند ماساژ مکرر گوشه داخلی چشم و بینی به والدین داده می‌شود تا روند بهبود سرعت پیدا کند. در ضمن، پدر و مادر باید به شدت مراقب باشند که چشم کودک عفونت نکند، چون در صورت عفونت باید اقدامات درمانی (و حتی گاهی انجام جراحی یا میل زدن تحت بی‌حسی) سریع‌تر صورت گیرد.
در بزرگسالان هم به همین ترتیب مهم‌ترین عامل اشک‌‌ریزش را انسداد مجرای اشکی تشکیل می‌دهد. علل بسیار متفاوتی برای مسدود شدن مجرای اشکی در بزرگسالان وجود دارد. به طور مثال، تصادفات و ضربات به بینی یکی از مهم‌ترین آنهاست. آسیب‌های پلک نیز از دیگر علل اختلال در مسیر تخلیه اشک هستند، اما یک علت مهم دیگر التهاب کانال تخلیه اشک است. به طور مثال فردی را که دچار سینوزیت مزمن است در نظر بگیرید. التهاب سینوس می‌تواند به طور مجاورتی به کانال تخلیه اشک سرایت کند و با ضخیم و ملتهب کردن دیواره آن، باعث انسدادش شود.

● مطب چشم‌پزشک

همان‌طور که از مطالب گفته شده مشخص است، اشک‌ریزش علل بسیار متفاوتی دارد. پس درمان هم بسته به نوع علت متفاوت خواهد بود. چشم پزشکان برای رسیدن به علت زمینه‌ای از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. مثل همه بیماری‌های دیگر، مرحله اول از یک مصاحبه و معاینه بالینی کامل تشکیل می‌شود اما گاهی اوقات پزشک صلاح می‌بیند که از روش‌های تشخیصی دیگری هم استفاده کند. به طور مثال، گاهی اوقات نوعی رنگ شیمیایی را به داخل چشم می‌ریزد و سرعت تخلیه رنگ را محاسبه می‌کند (این رنگ‌ها تلخ هستند و از بیمار درباره زمان احساس تلخی آن در گلو و دهان سوال پرسیده می‌شود.)
گاهی اوقات از روش‌های رادیولوژی و حتی ام.آر.آی هم می‌توان برای بررسی باز بودن یا بسته بودن وضعیت کانال اشک استفاده کرد، اما متاسفانه در کشور ما چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. روشی که در حال حاضر در ایران بیشتر استفاده می‌شود، به کارگیری روش‌های پزشکی هسته‌ای یا اسکن مجاری اشکی است. در این روش ماده رادیواکتیو به داخل چشم چکانده می‌شود و سپس از طریق عکس ‌برداری، سرعت تخلیه ماده رادیواکتیو به دقت محاسبه می‌شود که مبنای تشخیص را تشکیل می‌دهد.

● درمان

همان‌طور که پیش از این گفته شد، نوع درمان به علت زمینه‌ای بستگی دارد. گاهی اوقات عوامل محرک مثل آلرژی باید درمان شود که برای این درمان‌ها اغلب به تجویزهای دارویی و غیرجراحی نیاز است. گاهی نیز صبر و حوصله باعث ترمیم مشکلات می‌شود (به ویژه در بچه‌ها.) گاهی ترمیم پلک و تصحیح مژه‌ها نیاز است، اما در بعضی موارد هم باید کانال اشکی باز شود. برای باز کردن کانال اشکی در حال حاضر دو راه کلی وجود دارد.
یکی از این دو روش، در اصطلاح پزشکی پروبینگ نام دارد که مردم آن را با نام میل زدن می‌شناسند. در این روش، یک ابزار کوچک وارد مجرای اشکی می‌شود تا انسداد را برطرف و مسیر را باز کند. اما روش دوم انجام جراحی است که DCR نامیده می‌شود. به هر حال تصمیم‌گیری درباره نوع درمان و شیوه عمل تنها به وسیله یک چشم پزشک صورت می‌گیرد و بیماران باید بعد از عمل هم با وی در ارتباط باشند تا مراحل درمانی تحت پیگیری او ادامه پیدا کند.

● روی دیگر سکه

با اینکه وجود اشک و ترشح مداوم آن برای چشم کاملا ضروری و حیاتی است اما گاهی اوقات هم مشکل‌ساز و دردسر آفرین می‌شود. به طور طبیعی، اشک در گوشه خارجی پلک فوقانی و به وسیله غده‌ای به نام غده اشکی تولید و به درون چشم تخلیه می‌شود و در نهایت پس از عبور از روی چشم و شست‌و‌شوی آن، وارد کانالی به نام کانال بینی- اشکی می‌شود که مجرای آن در سمت داخلی چشم قرار دارد.در اصل سوراخ ورودی این کانال روی لبه داخلی پلک، کنار بینی واقع شده است. اشک از این نقطه به داخل کانال می‌رود و سپس درون بینی تخلیه می‌شود. در مرحله بعد از داخل بینی به حلق فرستاده می‌شود. حجم این انتقال و مایع به قدری اندک است که شما به طور عادی طی روز از این روند با اطلاع نمی‌شوید و آن را احساس نمی‌کنید اما زمانی که گریه می‌کنید به علت تحریکات عصبی تولید اشک زیاد می‌شود و متعاقبا میزان اشکی که به درون کانال و در نهایت بینی می‌رسد هم بیشتر می‌شود. در این حالت شما ورود اشک به داخل بینی را کاملا احساس می‌کنید و از این روند باخبر می‌شوید.

پیر چشمی به معنای کاهش تدریجی توانایی عملکرد چشم جهت تمرکز بر روی اشیاء نزدیک می باشد. این اختلال بعنوان بخشی از رویدادهای طبیعی پدیده افزایش سن مطرح بوده و معمولاً از سن ۴۰ سالگی شروع می شود. پیر چشمی زمانی مشخص می شود که فرد می خواهد در فاصله نزدیک به مطالعه بپردازد. انجام معاینات اصولی و پایه ای چشم می تواند به تأیید وجود پیر چشمی کمک کند .

● علل پیر چشمی :

به منظور ایجاد تصویری واضح از یک شیء بر شبکیه باید به ساختارهای متمرکز کننده نور نظیر قرنیه و عدسی و به طور صحیح کار خود را انجام دهند.
بر خلاف قرنیه، عدسی از قابلیت انعطافی بیشتری برخوردار است و با افزایش ضخامت خود جهت دیدن اشیاء نزدیک سبب تمرکز بیشتر پرتوهای نوری می شود به گونه ای که تصویر شیء به وضوح برروی شبکیه ایجاد می شود.این تغییر ضخامت از طریق انقباض عضلات داخل چشمی مخصوص ایجاد می شود.
با افزایش سن یکسری تغییرات دو چشم ایجاد می شود و به عقیده بسیاری سخت تر شدن عدسی منجر به بروز پیر چشمی می شود.
زمانی که عدسی قدرت انعطاف پذیری خود را از دست می دهد نمی تواند تغییر ضخامت داده در نتیجه قادر به متمرکز ساختن مطلوب پرتوهای نوری حاصل از اشیاء نزدیک نخواهد بود و در نتیجه تصاویر حاصله تار خواهند شد.

● در چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید ؟

اگر شدت اختلال به حدی باشد که فرد نتواند در فاصله نزدیک مطالعه کند یا کارهای ریز را آنگونه که می خواهد انجام دهد یا اینکه کیفیت تصاویر به حدی باشد که انگیزه فرد را جهت انجام کارها کاهش دهد باید به پزشک مراجعه کند.

● تشخیص پیرچشمی :

این اختلال نیز از طریق انجام معاینات بالینی پایه ای چشم قابل تشخیص است و تشخیص معمولاً توسط متخصص صورت می گیرد. علاوه بر تشخیص پزشک می تواند اقدامات درمانی مورد نیاز را نیز توصیه نماید. روشهای تشخیصی متفاوت بوده و با استفاده از ابزارهای خاصی صورت می گیرد به گونه ای که بکارگیری همه آنها مهم است زیرا می تواند در درمان تأثیر گذار باشد.

بطور کلی اگر فردی از عینک یا لنزهای تماسی استفاده نمی کند. هیچ مشکلی چشمی ندارد و دارای شانس کمی جهت ابتلا به بیماریهای چشمی است، باید بین سن ۲۰ تا ۲۹ سال حداقل یکبار ، بین ۳۰ تا ۳۹ سال حداقل دو بار، بین سن ۴۰ تا ۶۴ سال هر ۲ تا ۴ سال و بالا ۶۵ سال هر ۱ تا ۲ سال جهت معاینات چشمی به متخصص مراجعه نماید.
اگر فردی از عینک یا لنز استفاده می کند نیز باید معاینات در فواصل کمتری صورت گیرد. اما در صورت وجود هرگونه علامت یا مشکل چشمی حتی در صورت انجام معاینه در همین اواخر باز باید جهت معاینه مجدد به پزشک مراجعه شود و بعنوان مثال وجود تاری دید ممکن است بیانگر علامتی باشد که نیاز فرد به تغییر عینک یا لنز را مطرح سازد .
روشهای درمانی شامل استفاده از عینک، لنزهای تماسی، لنزهای مطالعه و روشهای جراحی می باشد. اگر فرد تا قبل از بروز پیر چشمی هیچ مشکل نداشته است می توان فقط با استفاده از لنزهای مطالعه ، جهت مطالعه درمان را انجام داد.

ولی این روش درمانی باید حتماً زیر نظر پزشک باشد. اما اگر فرد به علت آستیگماتیسم، دوربینی یا نزدیک بینی از عینک یا لنز تماسی استفاده می کند، لنزهای مطالعه به تنهایی کافی نیستند و باید از عینکهای مخصوص استفاده کرد که شامل عینک های دو کانونی یا سه کانونی، لنزهای تماسی دو کانونی ، لنزهای تماسی یک دیدی معمولی و اصلاح شده استفاده شود. روشهای جراحی نیز وجود دارند که متعدد بوده و لیزیک (LASIK) یکی از آنهاست.

● مراقبتهای فردی :

اگر چه پیرچشمی قابل پیشگیری نیست اما با انجام اقدامات خاص می توان از چشم ها و بینایی محافظت نمود که شامل موارد ذیل است:

  • انجام معاینات منظم و مناسب چشمی توسط پزشک
  • کنترل بیماریهای زمینه ای نظیر مرض قند، فشار خون که بر روی بینایی آثار سوء دارند.
  • مراجعه سریع و به موقع به پزشک در صورت بروز علائمی نظیر کاهش یکباره بینایی در یک چشم
  • تنبلی یکباره یا تاری دید چشم ها، جرقه های نوری ، لکه های سیاه در میدان دید و هرگونه علامت دیگر
  • استفاده از عینک های با شماره درست که مستلزم انجام معاینات منظم توسط پزشک است.
  • استفاده از نور کافی و مناسب می باشد. بعلاوه می توان از جراحی نیز جهت درمان استفاده نمود.

به نظر می رسد با فراگیرتر شدن به كارگیری كامپیوتر در محل های كار و حتی در خانه ها تعداد كسانی كه از بیماری چشمی كار با رایانه (CVS) رنج می برند رو به افزایش باشد. CVS مجموعه ای از علایم چشمی و بینایی است كه بر اثر كار با كامپیوتر ایجاد می شود تقریبا ۳/۴ كسانی كه زیاد با رایانه كار می كنند گرفتار این علایم هستند.

● علایم CVS

مهم ترین علایم CVS خستگی چشم، خشكی چشم، سوزش، اشك ریزش و تاری دید و همچنین ممكن است سبب درد در گردن و شانه ها نیز بشود.
چشم انسان حروف چاپی را بهتر از حروف نمایش داده شده بر روی مانیتور می بیند. علت این امر این است كه حروف چاپی كنتراست بیشتری با صفحه سفید زمینه داشته و لبه های آنها واضح تر است حال آن كه در مورد صفحه مانیتور چنین نیست و لبه ها به وضوح حروف چاپی نیستند بلكه حروف از یك مركز با كنتراست بالا شروع شده و به تدریج كم رنگ تر می شوند و پس از تبدیل به خاكستری كم رنگ ناپدید می گردند.
بنابراین لبه های حروف بر روی صفحه مانیتور وضوح حروف چاپی را ندارد. یكی از مهم ترین دلایل خشكی و سوزش چشم هنگام كار با كامپیوتر كاهش میزان پلك زدن است. به طوری كه افراد هنگام كار با كامپیوتر تقریبا ۵/۱ حالت عادی پلك می زنند. این مساله به همراه خیره شدن به صفحه مانیتور و تمركز بر روی صفحه كار سبب می شود تا پلك ها مدت بیشتری باز بمانند و در نتیجه اشك روی سطح چشم سریع تر ذخیره می شود.

● ۱۰ توصیه برای كاهش علایم CVS

  1. سعی كنید به طور ارادی پلك بزنید. این كار سبب می شود سطح چشم با اشك آغشته شده و خشك نشود.
  2. در صورتی كه مشكل شما شدید باشد می توانید از قطره های اشك مصنوعی استفاده كنید.
  3. باید مانیتور را در ارتفاع مناسب قرار داد و هم ارتفاع صندلی را نسبت به میز كار تنظیم كرد به طوری كه ساعد دست شما هنگام كار با keyboard موازی سطح زمین باشد هنگام كار كردن با كامپیوتر خود را راست نگه دارید. شانه را عقب بدهید پشتی صندلی را به گونه ای تنظیم كنید كه كاملا به پشت شما بچسبد همچنین ارتفاع صندلی طوری تنظیم شود كه پاها روی زمین قرار داشته باشد و زانوی شما در زاویه ۹۰ درجه باشد.
  4. مركز مانیتور باید حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر پایین تر از چشمان شما باشد این وضعیت علاوه بر این كه باعث می شود پلك ها پایین تر قرار گیرند و سطح كمتری از چشم در معرض هوا باشد، از خستگی گردن و شانه ها نیز می كاهد.
  5. مانیتور خود را طوری قرار دهید كه نور پنجره یا روشنایی اتاق به آن نتابد، هنگام كار با كامپیوتر سعی كنید پرده ها را بكشید و روشنایی اتاق را نیز به نصف وضعیت معمولی كاهش دهید، اگر از چراغ مطالعه بر روی میز خود استفاده می كنید آن را طوری قرار دهید كه به صفحه مانیتور یا چشم شما نتابد. همچنین می توانید از صفحه های فیلتر نیز بر روی صفحه مانیتور استفاده كنید. تابش نور به صفحه مانیتور سبب كاهش كنتراست و خستگی چشم می شود این مساله به خصوص زمانی كه صفحه تیره باشد شدیدتر خواهد بود.
  6. به چشمان خود استراحت دهید سعی كنید هر ۵ تا ۱۰ دقیقه چشم خود را از مانیتور برداشته و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه به نقطه ای دور نگاه كنید، این كار سبب استراحت عضلات چشم می شود و همچنین به شما وقت می دهد پلك بزنید و سطح چشم شما مرطوب شود.
  7. اگر مجبورید كه متناوبا به یك صفحه نوشته و مانتیور نگاه كنید ( خصوصا در مورد تایپیست ها) ممكن است چشم شما خسته شود زیرا باید تطابق خود را تغییر دهد. برای جلوگیری از این مساله سعی كنید صفحه نوشته را در حداقل فاصله و هم سطح با مانیتور قرار دهید برای این كار می توانید از copyholder استفاده كنید.
  8. فاصله مانیتور با چشمان شما باید ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد.
  9. روشنایی و كنتراست مانیتور خود را تنظیم كنید. میزان روشنایی مانیتور باید با روشنایی اتاق هماهنگی داشته باشد. یك روش برای تنظیم روشنایی مانیتور این است كه به یك صفحه وب با زمینه سفید نگاه كنید. اگر سفیدی صفحه برای شما مثل یك منبع نور است روشنایی مانیتور زیاد است و باید آن را كم كنید. در مقابل اگر صفحه كمی خاكستری به نظر می رسد روشنایی را زیاد كنید. در مجموع روشنایی باید در حدی باشد كه چشمان شما احساس راحتی كنند

    كیفیت نمایش تصاویر بر روی مانیتور به سه عامل بستگی دارد:

    • Resolution
    • Refresh Rate
    • Doite pitch
    • Resolution به تراكم پیكسل های تصویر بر روی مانیتور گفته می شود. هرچه تعداد پیكسل ها بیشتر باشد جزییات بیشتری از تصویر دیده می شود.
    • Refresh Rate نشان دهنده فركانس تجدید تصویر بر روی مانیتور است كه حدود ۷۰ هرتز یا بیشتر است. فركانس پایین می تواند برای چشم خسته كننده باشد و فركانس های خیلی پایین سبب پرش تصویر می شود. بنابراین وضعیت را باید به گونه ای انتخاب كرد كه هر دو بیشترین تعداد را داشته باشند.
  10. اگر می توانید از عینك مخصوص استفاده كنید زیرا گاهی مشكل در دید متوسط است. ما به طور معمول كمتر از دید متوسط استفاده می كنیم زیرا بیشتر اوقات یا اشیای دور را نگاه می كنیم و یا اشیای نزدیك ولی مانیتور دقیقا در فاصله ای از چشم قرار می گیرد كه مربوط به دید متوسط است اگر شما عینكی هستید عینك شما به احتمال زیاد برای كار با كامپیوتر مناسب نیست زیرا دید متوسط را اصلاح نمی كند. برای دریافت عینك مناسب كامپیوتر به چشم پزشك مراجعه كنید.
    و نهایتا این كه اگر همچنان بر اثر كار با كامپیوتر دچار مشكلات چشمی هستید بهتر است به یك چشم پزشك مراجعه كنید.

شبكیه یك بافت عصبی حساس به نور است كه به صورت یك لایه نازك در داخل بخش خلفی كره چشم قرار گرفته است و نور را به پیام های عصبی تبدیل كرده به مغز می فرستد. بنابراین شبكیه یك نقش كلیدی در فرایند بینایی دارد.
پرده شبكیه بیشتر اكسیژن و مواد مصرفی خود را از یك لایه عروقی به نام مشیمیه (كوروئید) دریافت می كند كه دور تا دور شبكیه را احاطه كرده است. هر گاه ارتباط شبكیه با مشیمیه زیرین قطع شود به دلیل كمبود اكسیژن و مواد غذایی ابتدا شبكیه كاركرد خود را از دست می دهد و فرد دچار مشكل بینایی می شود، به علاوه اگر این وضعیت طول بكشد بافت های شبكیه به تدریج می میرند یا اصطلاحاً دچار نكروز می شوند كه یك وضعیت غیر قابل برگشت است. به همین دلیل جدا شدگی پرده شبكیه یك اورژانس چشم پزشكی تلقی می گردد.

● سوراخ شبكیه (Retinal tear)

سوراخ شبكیه معمولاً در اثر كشش ناگهانی بخشی از شبكیه ایجاد می شود. كره چشم به طور طبیعی توسط ماده ژله مانندی به نام زجاجیه پر شده است. در سنین كودكی و جوانی زجاجیه قوام نسبتاً زیادی مثل سفیده تخم مرغ دارد و در نتیجه تحرك زیادی ندارد و با فشاری كه در داخل به شبكیه وارد می كند آن را سر جای خود، چسبیده به دیوار خارجی چشم نگه می دارد، به علاوه در سنین جوانی زجاجیه در برخی از مناطق اتصالات محكمی به شبكیه دارد. اما به تدریج با افزایش سن زجاجیه قوام خود را از دست می دهد و حالت شل و آبكی پیدا می كند، در نتیجه هم میزان حركت آن زیاد می شود و هم اتصال آن به شبكه سست می شود. در این حالت معمولاً بخش های عقبی زجاجیه از شبكیه جدا می شود، این حالت را جدا شدگی زجاجیه خلفی(posterior vitrous detachment) می گویند كه حالت بسیار شایعی است و در نهایت در اكثر افراد مسن اتفاق می افتد. جدا شدگی زجاجیه خلفی به خودی خود بی خطر است و فقط باعث ایجاد مگس پران (وجود یك سایه متحرك در میدان بینایی) می شود، اما گاهی اوقات در زمان جدا شدن زجاجیه از شبكیه، بخشی از شبكیه نیز كشیده می شود و یك پارگی یا سوراخ در شبكیه ایجاد می شود. از آنجا كه سوراخ پرده شبكیه زمینه ساز اصلی جدا شدگی پرده شبكیه است لازم است كلیه افرادی كه جدیداً مگس پران پیدا كرده اند تحت معاینه دقیق چشم پزشكی قرار گیرند تا در صورت وجود سوراخ در پرده شبكیه اقدام درمانی لازم برای آنها انجام گیرد.

● جدا شدگی پرده شبكیه : (Retinal detachment)

جدا شدگی پرده شبكیه در واقع به معنای جدا شدن لایه های عصبی حساس شبكیه از لایه رنگدانه دار شبكیه است (كه مسؤل تغذیه و متابولیسم شبكیه می باشد). از آن جا كه این عارضه در صورت عدم درمان مناسب باعث كاهش شدید بینایی می شود تشخیص و درمان سریع آن اهمیت فراوانی دارد.
▪ جدا شدگی پرده شبكیه به سه شكل اتفاق می افتد:
نوع اول كه شایعترین شكل جدا شدگی شبكیه است در اثر ایجاد سوراخ در شبكیه پدید می آید، به این صورت كه پس از ایجاد سوراخ در شبكیه، زجاجیه كه حالت آبكی پیدا كرده از راه سوراخ به پشت شبكیه نفوذ می كند و آن را از لایه های خارجی تر جدا می كند. تموج مایع همراه با حركات سر و تأثیر نیروی جاذبه باعث گسترش جدا شدگی شبكیه می شود، به همین دلیل این نوع جدا شدگی پرده شبكیه می تواند به سرعت پیشرفت كند و باعث جدا شدن كامل شبكیه گردد.
نوع دوم كه جدا شدگی كششی (tractional detachment) نام دارد وقتی اتفاق می افتد كه رشته های زجاجیه یا بافت های غیر طبیعی از سمت داخل شبكیه را تحت كشش قرار دهند و آن را از روی بافت های زیرین بلند كنند. این حالت بیشتر در افراد دیابتی اتفاق می افتد.
نوع سوم جدا شدگی شبكیه كه چندان شایع نیست در اثر تراوش یا ترشح غیر طبیعی مایع در حد فاصل شبكیه و بافت های زیرین اتفاق می افتد. این حالت معمولاً ناشی از التهاب، خونریزی یا توده های غیر طبیعی داخل چشم است و به ندرت بصورت خود به خودی اتفاق می افتد. چه كسانی بیشتر در معرض جدا شدگی شبكیه قرار دارند؟

▪ عوامل مختلفی باعث افزایش خطر ابتلا به جدا شدگی شبكیه می شود. مهمترین این عوامل عبارتند از:

  • سن: جدا شدگی شبكیه به صورت خودبه خودی در افراد زیر ۴۰ سال نادر است و معمولاً در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد.
  • نزدیك بینی شدید: در این حالت پرده شبكیه نازك و آسیب پذیر است و احتمال ایجاد سوراخ در آن بیشتر از حالت عادی است.
  • سابقه جراحی چشمی
  • دیابت
  • سابقه خانوادگی جدا شدگی شبكیه یا سابقه این بیماری در چشم دیگر فرد.
  • ضربه شدید به سر و صورت یا چشم
  • بیماری، التهاب یا تومور داخل چشمی

● علائم و نشانه ها

▪ جدا شدگی پرده شبكیه می تواند علائم مختلفی را ایجاد كند:

  • دیدن جرقه های نور در میدان بینایی (به ویژه اگر بخشی از شبكیه تحت كشش باشد احتمال بروز این علامت بیشتر است)
  • دیدن اجسام شناور در جلوی چشم كه ممكن است به صورت مگس پران، لكه های تاریك یا تار عنكبوت دیده شود.
  • تغییر شكل و كج و معوج شدن اشیاء مثل وقتی كه فرد از پشت یك شیشه موجدار به چیزی نگاه می كند.
  • احساس وجود پرده یا سایه در جلوی چشم
  • كاهش دید ناگهانی
    باید توجه داشت كه جدا شدگی پرده شبكیه باعث درد یا قرمزی چشم نمی شود و در مراحل ابتدایی هیچ تغییری در ظاهر چشم ایجاد نمی كند. بنابراین در صورت بروز هر یك از مشكلات فوق در اسرع وقت به چشم پزشك مراجعه كنید.

● بررسی و تشخیص

وقتی بیماری با علائم فوق الذكر به چشم پزشك مراجعه می كند، چشم پزشك با معاینه شبكیه، جدا شدگی شبكیه را تشخیص می دهد. برای این منظور معمولاً لازم است مردمك با قطره های مخصوص باز شود و شبكیه با یك وسیله مخصوص به نام افتالموسكوپ بررسی شود. پزشك در این معاینه با بررسی محل و اندازه و نوع جدا شدگی شبكیه در مورد روش درمانی مناسب تصمیم گیری می كند.
در موارد نادری كه مثلاً به علت خونریزی، دیدن شبكیه با دستگاه افتالموسكوپ مقدور نباشد سونوگرافی چشم می تواند اطلاعات مفیدی در مورد وسعت، محل و گاهی علت جدا شدگی شبكیه در اختیار پزشك قرار دهد.

‌▪ درمان

تنها درمان مؤثر برای جدا شدگی شبكیه، جراحی است. جدا شدگی شبكیه به هیچ وجه خود به خود و یا با مصرف دارو بهبود نمی یابد و باید جراحی هرچه سریع تر انجام شود. نوع جراحی مناسب بر اساس محل، اندازه، نوع و شدت جدا شدگی شبكیه تعیین می شود.
دو اصل اساسی در درمان جدا شدگی شبكیه عبارتند از:

بستن سوراخ ها
نزدیك كردن شبكیه به لایه های زیرین و دیواره خارجی چشم، بطوریكه شبكیه بتواند سر جای خود بچسبد.
بر این اساس روش های درمانی مختلفی وجود دارد:
چسباندن شبكیه با استفاده از لیزر یا انجماد: (Laser Retinopexy)
این روش، روش مؤثری برای بستن سوراخ های شبكیه است اما به تنهایی نمی تواند جدا شدگی شبكیه را درمان كند. در مواردیكه شبكیه سوراخ شده اما هنوز جدا شدگی شبكیه اتفاق نیافتاده است این روش می تواند با بستن سوراخ از جدا شدگی شبكیه جلوگیری كند. در این روش كه با بی حسی موضعی قابل انجام می باشد یا با استفاده از لیزر (از سمت داخل چشم) و یا با استفاده از قلم كرایوتراپی (از سمت خارج چشم) سوختگی هایی در دور تا دور لبه سوراخ ایجاد می گردد. این سوختگی ها باعث چسبندگی بافت ها شده، اتصالات محكمی بین شبكیه و دیواره چشم ایجاد می كند. در نتیجه دور تا دور سوراخ بسته می شود و راه ورود مایع به پشت شبكیه بسته می شود. (لیزر سوختگی حرارتی ایجاد می كند، قلم كرایوتراپی بافت را منجمد می كند و می سوزاند)
▪ چسباندن شبكیه با استفاده از گاز (Pneumatic Retinopexy)
در این روش پس از ایجاد بی حسی موضعی، پزشك یك حباب كوچك گاز را به داخل چشم تزریق می كند. این حباب گاز در داخل چشم متسع می شود و از سمت داخل به شبكیه فشار می آورد و آن را در جای خود نگه می دارد، به علاوه با فشار آوردن بر روی لبه های سوراخ شبكیه باعث بسته شدن سوراخ شده و مانع از نشت مایع به پشت شبكیه می گردد. از آنجا كه گاز در داخل چشم به سمت بالا حركت می كند این روش فقط وقتی موثر است كه جدا شدگی شبكیه در بخش بالایی كره چشم اتفاق افتاده باشد. برای آنكه حباب گاز در جای مناسب قرار گیرد معمولاً به بیمار توصیه می شود كه تا مدتی سرش را صاف نگه دارد و حتی به حالت نشسته بخوابد. حباب گاز معمولاً ظرف ۱۰ روز تا دو هفته جذب می شود پس از این زمان معمولاً با استفاده از لیزر یا قلم كرایوتراپی دور تا دور سوراخ شبكیه سوزانده می شود تا سوراخ مجدداً باز نشود.

▪ باكل اسكلر (Scleral buckle)

این روش، شایع ترین روش درمان جدا شدگی پرده شبكیه است. در این روش یك باكل ( یك اسفنج یا نوار سیلیكونی نرم) با بخیه به اسكلرا ( صلبیه یا همان سفیدی چشم) دوخته می شود و مثل یك كمربند تنگ دیواره خارجی را به سمت داخل فشار می دهد و آن را به شبكیه كنده شده نزدیك می كند تا شبكیه فرصت كند در جای خود بچسبد. در صورتی كه مایع زیادی در پشت شبكیه جمع شده باشد در حین جراحی این مایع تخلیه می شود تا شبكیه سریعتر به دیواره خارجی چشم بچسبد. به علاوه در حین عمل لبه سوراخ های شبكیه نیز با استفاده از لیزر یا قلم كرایوتراپی بسته می شود.
باكل اسكلرا به صورت دائمی در جای خود باقی می ماند و نیازی به خارج كردن ندارد ( مگر آنكه مشكل خاصی ایجاد كند). باكل از بیرون دیده نمی شود و تغییر بارزی در ظاهر چشم ایجاد نمی كند امابه خاطر ایجاد فشار و تغییر شكل كره چشم می تواند باعث نزدیك بینی شود.

▪ ویتركتومی (Vitrectomy)

در مورادی كه روش های ساده تر نتوانند جدا شدگی پرده شبكیه را درمان كنند از جراحی پیچیده تری به نام ویتركتومی استفاده می شود. در مواردی كه سوراخ های شبكیه متعدد یا بسیار بزرگ باشند یا بخش بزرگی از شبكیه جدا شده باشد، در مورادی كه در داخل چشم خونریزی اتفاق افتاده باشد یا شبكیه تحت كشش باشد، معمولاً روش های جراحی ساده تر موثر نیست و باید از جراحی ویتركتومی استفاده شود. (واژه ویتركتومی به معنای خارج كردن مایع زجاجیه از چشم است). در این روش ابتدا زجاجیه با یك وسیله مخصوص از چشم خارج می شود. این وسیله مخصوص با یك تیغه گیوتین مانند بسیار ظریف رشته های زجاجیه را می برد و آن ها را از چشم خارج می كند، به این ترتیب كشش از روی شبكیه برداشته می شود ، به علاوه در صورت وجود خونریزی در داخل چشم، خون به همین ترتیب شسته می شود. سپس به جای زجاجیه سرم نمكی استریل به داخل چشم تزریق می شود. (جایگزین كردن زجاجیه با سرم نمكی اختلالی در بینایی فرد ایجاد نمی كند). در نهایت سوراخ های شبكیه با استفاده از لیزر بسته می شود.
گاهی برای آنكه شبكیه بهتر در جای خود قرار بگیرد مایعات سنگین (مثل پرفلورون) به داخل چشم تزریق می شود تا شبكیه را در سر جای خود بخواباند، سپس این مایع با سرم نمكی عوض می شود. گاهی هم علاوه بر سرم نمكی یك حباب گاز قابل اتساع به داخل چشم تزریق می شود تا بخش های بالایی شبكیه را در جای خود نگه دارد.
گاهی همراه با جراحی ویتركتومی از باكل اسكلرا هم استفاده می شود تا فشار خارجی هم به چسباندن مجدد شبكیه كمك كند.در موارد خاصی كه روش های فوق مؤثر نیستند پس از انجام ویتركتومی ماده خاصی به نام روغن سیلیكون تزریق می شود تا كره چشم را از داخل پر كند و با فشار داخلی شبكیه را در جای خود نگـه دارد. وقتی روغن سیلیكون در داخل چشم است دید شدیداً مختـل می شود. پس از چند ماه كه شبكیه در جای خود چسبید با یك جراحی مجدد روغن خارج و سرم نمكی به جای آن تزریق می گردد.

▪ مراقبت های پس از عمل

پس از جراحی، به خصوص باكل اسكلرا و ویتركتومی تا چندین روز چشم دردناك و حساس است. معمولاً لازم است قطره های آنتی بیوتیك تا یكی دو هفته و قطره های ضد التهاب تا چند هفته پس از جراحی استفاده شود. گاهی قطره های دیگر (مثل داروهای پایین آورنده فشار چشم و یا قطره های گشاد كننده مردمك) نیز استفاده می شود. در صورتیكه حباب گاز به داخل چشم تزریق شده باشد فرد باید تا یكی دو هفته سرش را صاف نگه دارد و حتی برای خوابیدن هم در وضعیت نیمه نشسته قرار گیرد و به هیچ وجه طاقباز نخوابد.
بطور كلی پس از جراحی شبكیه لازم است فرد مرتباً جهت كنترل وضعیت شبكیه و جلوگیری از عوارض احتمالی به چشم پزشك مراجعه كند.

▪ نتیجه جراحی

نتیجه جراحی چسباندن شبكیه به دو عامل مهم بستگی دارد:
ـ طول مدت زمانیكه شبكیه از جای خود كنده شده بوده است.
ـ وضعیت مركز بینایی (ماكولا)
ماكولا یا مركز بینایی بخش مركزی شبكیه است كه مسئول دید دقیق مستقیم است. در صورتیكه قبل از عمل ماكولا از جای خود كنده نشده باشد نتیجه عمل نسبتاً خوب است بطوریكه بیش از ۲/۳ بیماران پس از عمل دید كافی برای مطالعه خواهند داشت اما در صورتیكه ماكولا از جای خود كنده شده باشد بیمار پس از عمل دید ضعیفی خواهد داشت.
بهترین نتیجه جراحی وقتی اتفاق می افتد كه پرده شبكیه ظرف یكی دو هفته در جای خود چسبانده شود، در مواردیكه جدا شدگی پرده شبكیه مدت زیادی طول بكشد پس از عمل بیمار دید رضایت بخشی نخواهد داشت.
بطور كلی در ۹۰ تا ۹۵% موارد با یك یا چند عمل جراحی شبكیه در جای خود می چسبد، اما باید توجه داشت كه چسبیدن شبكیه در محل آناتومیك خود لزوماً باعث بهبود دید فرد نخواهد شد. همانطور كه گفته شد وضعیت دید پس از عمل به وضعیت ماكولا و مدت زمانیكه شبكیه از جای خود جدا شده بوده بستگی دارد. بطور كلی هرچه جداشدگی پرده شبكیه كوچكتر و از مركز شبكیه دورتر باشد نتیجه جراحی بهتر و هر جه جدا شدگی بزرگتر و به مركز شبكیه نزدیك تر باشد نتیجه بدتر خواهد بود.

● پیشگیری

تشخیص سریع كلید درمان موفقیت آمیز پارگی شبكیه است. اطلاع از كیفیت دید در دو چشم اهمیت اساسی دارد. توصیه می شود كه كلیه افراد در معرض خطر (افراد نزدیك بین، بیماران دیابتی، كسانیكه سابقه شخصی خانوادگی جدا شدگی پرده شبكیه دارند) روزانه در منزل دید چشمهایشان را كنترل كنند برای این منظور باید دید هر یك از چشم ها بصورت جداگانه با بستن چشم مقابل كنترل گردد و در صورت بروز هر تغییری در دید چشم ها در اسرع وقت (حداكثر ظرف۲۴ ساعت) به چشم پزشك مراجعه شود.
در صورت بروز هر یك از علائم زیر حداكثر ظرف ۲۴ ساعت به چشم پزشك مراجعه كنید:

  • احساس وجود پرده یا سایه در جلوی چشم
  • دیدن جرقه های نوری
  • بروز مگس پران جدید و یا افزایش تعداد مگس پران (اجسام شناور در جلوی چشم)
  • دیدن شبكه های تور مانند در جلوی چشم
  • هر نوع كاهش دید ناگهانی

تشخیص سریع جدا شدگی پرده شبكیه مهمترین عامل در درمان موفقیت آمیز آن است.